Beethoven, L. van

INTERVIEW

Brautigam & Beethoven
65 jaar is hij nu. Een mijlpaal? “Welnee, ik denk helemaal niet in mijlpalen,” zegt Ronald Brautigam, “laat mij maar gewoon pianospelen. Beethoven bijvoorbeeld, daar krijg je nooit genoeg van...”

Ludwig van Beethoven bezet een prominente plaats in Ronald Brautigams repertoire. Voor het label BIS nam hij alle sonates op, gevolgd door alle andere pianowerken. Die laatste verschijnen opnieuw, nu in één doosje van zes cd’s: bijna zeven uur luisterplezier! Het succes was groot. Brautigams kordate, sprankelende vertolkingen op fortepiano behoren internationaal tot de top. ‘Je hoort Beethoven met nieuwe oren’, vond de vakpers.

Ook als Ronald Brautigam de moderne vleugel bespeelt zijn de uitgangspunten dezelfde: een kamermuzikale aanpak, gericht op een intiem klankbeeld. Toen hij tien jaar geleden Beethovens pianoconcerten opnam met Andrew Parrott werd de Steinway omcirkeld door het Norrköpings Symfoniorkester in kleine bezetting, waardoor een bijzondere klankverhouding ontstond. Die veelgeprezen opnamen van tien jaar geleden zijn voor Ronald Brautigam niet het laatste woord. Toen hij met Die Kölner Akademie Mozarts 27 concerten vastlegde was dat zo’n succes dat BIS hem ook de Beethovens nog eens liet doen. Hebben die oude opnamen daarmee afgedaan? “Absoluut niet,” protesteert hij lachend, “maar mijn gulzigheid is zo groot dat ik deze kans met beide handen heb aangegrepen, vooral omdat de samenwerking met dirigent Michael Alexander Willens zo fantastisch is.” Ze kunnen met elkaar lezen en schrijven.

Brautigams gedachten over Beethoven zijn natuurlijk niet wezenlijk veranderd, maar een belangrijk verschil is het bijzondere geluid van de McNulty-fortepiano’s die ook al op de solo-opnames te horen waren. De concerten 1, 2 en 3 speelt hij op een kopie van een Walter uit 1805, de beide andere op een Conrad Graf-kopie uit 1819. “De instrumenten groeien mee met Beethoven”, vertelt hij. “Nummer 4 en 5 vereisen een klavier met een groter bereik, en nummer 2 (chronologisch het eerste) zou zelfs kunnen volstaan met een nóg kleiner bereik. Er is dus niet alleen een artistieke, maar ook een praktische reden om hiervoor te kiezen.”

Is er een concert waarvan Ronald Brautigam het meeste houdt? Ik herinner hem aan twee stellige uitspraken die hij ooit deed: ‘Ik speel alle vijf de Beethovens even graag’ en ‘Ik hou het meest van het werk waarmee ik op dat moment bezig ben’. Dat geldt nog steeds, en zal zo blijven, maar elk concert heeft zijn eigen karakter. “Het derde concert is de perfecte samenvatting van alles wat Haydn en Mozart gedaan hebben. Het is de afsluiting van de klassieke periode, waarna de innovatieve Beethoven in de laatste twee concerten de deur opengooit naar de nieuwe tijd.”

Wat speelt hij het liefst? Vleugel of fortepiano? “Voor mij doet dat er niet toe,” zegt hij, “het gaat om het idee dat in mijn hoofd zit. Het instrument is een hulpmiddel om dat in geluid om te zetten. Maar met de fortepiano is het vaak wel iets makkelijker om dat te realiseren.” Dus? Afscheid van de vleugel dan maar? “O nee! Ik vind het heerlijk om allebei te doen.”

Gerard Scheltens (Klassieke Zaken 6-2019)