Sjostakovitsj, Dmitri

Sjostakovitsj liet met zijn 15de symfonie (1971) een monument achter, misschien wel voor zichzelf. Heeft elke noot bij hem autobiografische betekenis? Wellicht. Ook voor wie zich er niet in heeft verdiept of zich er niet in wil verdiepen boeit de muziek van Sjos van begin tot einde. Met de grote symfonie had hij zijn ei gelegd; daarna schreef hij nog slechts liederen, strijkkwartetten en een altvioolsonate. Sjos was meer in het ziekenhuis dan erbuiten. Hij wist dat hij niet lang meer te gaan had en speelde voortdurend met de grote thema’s van zijn leven. Zo ook in deze symfonie waarin Rossini’s triviale Wilhelm-Tell-motiefje (met een ritme als dat van de Radetskymars) steeds opnieuw om de hoek komt kijken, ook in de meest ernstige passages waarin de soep werkelijk heet wordt gegeten. Prachtig zoals de ‘conductor laureatus’ zijn oude Concertgebouworkest door de partituur loodst. Haitink beheerst deze muziek als geen ander, hij kent ook de akoestiek van de grote zaal en met de rust van een regiment engelen gaat hij de zijnen voor. Die blazersfanfares! Haitink is te oud voor dikdoenerij en spierballenvertoon. Weldadig in de zachte fuga’s of pogingen daartoe het verweesde lijnenspel.
Jurjen Vis