G. Mahler / D. Shostakovich

Drie jaar geleden dirigeerde Jaap van Zweden het Concertgebouworkest in een bijzondere uitvoering van Mahlers onvoltooid gebleven Tiende symfonie. Voor het eerst in bijna een eeuw klonk in Amsterdam weer de versie die Willem Mengelberg samen met zijn assistent Cornelis Dopper van twee delen had gemaakt. Een maand tevoren had Van Zweden deze versie al uitgevoerd met zijn orkest in Hong Kong. Die interpretatie is nu op cd verschenen. Het geheel lijkt curieuzer dan het is, want het uitvoerige openingsdeel, een Adagio dat bij bezadigder dirigenten wel een halfuur kan duren, was bij Mahlers dood in 1911 zo goed als af. Mengelberg en zijn assistent, die als weinig anderen de taal van de componist konden spreken, wijdden zich vooral aan het ‘Purgatorio’, dat als kort derde deel van de symfonie was gepland. De titel verwijst naar het vagevuur dat Mahler naar zijn gevoel op aarde moest doormaken. De sereniteit van het Adagio is ver weg, zeker in dit buitengewoon expressieve orkestspel. De musici uit Hong Kong zijn evenzeer op dreef in de Tiende symfonie van Sjostakovitsj uit de zwartste dagen van de Sovjet-Unie, net als Mahlers Tiende een product van een zware persoonlijke crisis.

Eddie Vetter (Klassieke Zaken 5/6-2022)