Tsjaikovski, P.I.

Om geroddel over zijn homoseksualiteit te vermijden sloot Tsjaikovski in de zomer van 1877 een verstandshuwelijk met zijn bewonderaarster Antonina Miljoekova. Gezien Tsjaikovski's overgevoelige gesteldheid kon zoiets niet goed gaan; en het ging ook niet goed. Na enkele weken was het huwelijk praktisch al weer ontbonden, waarna de arme Antonina door Tsjaikovski-getrouwen als een weerzinwekkende nymfomane werd afgeschilderd. Nee, dan het succes van Tsjaikovski's 'relatie' met Nadjezjda von Meck: zij bezorgde de componist financiële onafhankelijkheid terwijl ze de kiesheid had op veilige afstand te blijven. Al met al een bedenkelijke geschiedenis, maar tegelijkertijd een zegen voor de kunst! Aan deze troebelen danken we de 'drijvende kracht' (zoals Iván Fischer het uitdrukt) van Tsjaikovski's Vierde Symfonie. Deze uitvoering is in de getormenteerde passages opvallend nerveus en gejaagd, terwijl de meer intieme momenten juist zeer gedecideerd klinken. Met zijn neiging tot scherp articuleren neemt Fischer soms risico’s, zoals bij het noodlotsmotief waarmee de symfonie opent. En toch draagt deze concentratie bij aan een alleszins geslaagde uitvoering, die van begin tot eind doorleefd is. Mooi is ook de opening van Romeo en Julia, met zijn wonderlijk archaïsche sequensen. 'Tsjaikovski is de grote dichter van westerse stijl versus oosterse passie', aldus Iván Fischer.

Hans Jacobi