Maarten ter Horst

KLASSIEKE KINDERZAKEN

Dag van de componist
De componist gaat zitten. Heeft hij de eerste noten, een thema in het hoofd? Heeft zij een spoorboekje met rails vol blinkend klinkende noten die naar het eindstation leiden of lijden? Of wacht hij af wat er komt en dan schrijft de compositie zichzelf als een parelsnoer. Daarna strippen en ordenen.
Ik wil bij verhalen schrijven altijd ‘het beginnetje vinden’ in een kluwen wol aan ideeën, en dan meteen roffelen – met twee vingers – op de computer. Het stroomt. Daarna strippen en ordenen. Suggestie voor je spreekbeurt: haal je duim uit de dijk van ideeën en het begint gelijk te stromen*. Daarna strippen en ordenen.
Hier zijn twee Nederlandse componisten en een Nederlandse bassist-componist.

Cd klassiek
Introspect. String Quartets 1&2. Helikon Quartet.
Maarten ter Horst (34 jaar) is de componist. Hij moet iets, wil iets, voelt iets,
begint, laat het liggen en…ja, het moet eruit! Aldus Maarten. De aarzeling is net zo mooi als de overwinning. Zijn eerste grote composities. Het zijn “twee sterk autobiografische strijkkwartetten”. Dat was dus zijn ‘beginnetje’. Maar wil ik van tevoren weten dat het autobiografisch is? Daarover een volgende keer. De eerste maten. Intrigerend. Beeldend. Dan weer soft, dan weer heavy. Veel kleuren en contrasten. Herken je thema’s?
Het Helikon Quartet. Jong, nieuwsgierig en maatschappelijk geëngageerd. Girlpower: Stella, Marieke, Lotus en Renate. Twee violen, altviool en cello. Hun wens is nieuw repertoire spelen, dus componisten aan het werk zetten. Doen! Je weet het niet maar misschien wordt Maarten ter Horst ooit de Componist des Vaderlands en dat is een opstapje naar…

Cd klassiek
The Tell-Tale Heart. Componist Willem Jeths.
Willem Jeths (62 jaar) was Componist des Vaderlands. Hij heeft veel gecomponeerd, is gelauwerd. Oh… maar dan is het makkelijk om iets nieuws te maken. Ho! Ho! Misschien is het moeilijker om een grote reputatie te hebben. De gelauwerde moet zich steeds opnieuw bewijzen. Het lauwerkransje wordt maar zo van het hoofd getrokken. Je zal maar componist zijn….
Track #1. Mors aeterna. Dat is Latijn. De eeuwige dood. De eerste maten. Luister en huiver. Diep en donker. Bedenk woorden voor wat je hoort, want wat je benoemt, bestaat voor je.
Hé, welke instrumenten hoor je? Signaal van een trompet? Wat is dat op 7’08”? Vraag om het in de klas te draaien. Tis 9’27”. Iedereen draait z’n fantasieknopje op het hoofd op standje nieuwsgierig. Daarna bespreken: wat heb je gehoord? Voor je het weet krijg je 31 jaar en 4 dagen later een mailtje met: “Hé zeg, dat stuk, toen, in de klas, wat vind ik dat eigenlijk geweldig.”
Track #2. Een vioolconcert. Ik realiseer mij altijd weer dat elke noot die geschreven, gezongen en gespeeld wordt bar veel werk en taaie doorzetting heeft gekost. De violiste is Tasmin Little. Je hoeft de naam alleen maar drie keer met liefde te zeggen (Tasmin Little, 3x ) en je wilt meer van haar horen. Op 4’09”. Nee hè?! Op 19’06” worden grote klankkleurbrokken naar je toe gegooid. Fantasieknop tolt. Geen houwen aan. Een verraderlijk slot, je houdt je adem in. Ja? Nee?
Track #3. De titelmuziek van de cd naar het griezelverhaal van Edgar Allan Poe. De zangeres (en hoe!) is de moordenares. Zij wordt thuis verhoord door de politie. Zit op een stoel boven de vermoorde man onder de vloer. Zij hoort ineens het hart kloppen. Horen de agenten dit ook? Vraag maar hoe het afloopt. De Engelse tekst staat in het boekje. Als jij weet op welke tijd je tellertje staat als je het hart in de muziek denkt te horen, dan verloot ik deze cd. Mijn geliefd Radio Filharmonisch Orkest speelt.

Cd jazz
Crescent. Atzko Kohashi, piano en Tony Overwater, bas.
Dit is een duo waarbij je niet zit te wachten op slagwerk of blazers. ‘In het kleinste ligt het grootste reeds besloten’, zei de filosoof. Japan en Nederland omhelzen elkaar muzikaal, weven netten van noten om elkaar heen.
Bekende composities worden hier opgefrist. Crescent is het wassen van de maan. Wassen? Dat is het werkwoord voor het elke twee weken groter en kleiner worden van de maan. En het is de titel van de compositie van saxofoon grootheid John Coltrane, #5.
Ik werd contemplatief*, afdalend en tegelijk opstijgend. Kan dat? Het is de muziek die dat doet, ik doe niets. Er staan vier composities op van John Coltrane en twee van Tony Overwater. Mooi opgenomen door supertechnicus Frans de Rond. Elke noot van de bas is te horen. Niks geen gewalm. As long as there’s music is het laatste stuk. En zo is het.

Suggestie
Ik ga 17 juni naar de Dag van de Componist in TivoliVredenburg in Utrecht. Misschien kom ik Martin Fondse, de huidige Componist des Vaderlands, tegen! Als jij mij als eerste aan mijn jas trekt, krijg je een vers cd’tje.
Dit is mijn 50ste stukje in Klassieke Zaken*. Wil je met een videobelletje op mijn partijtje komen? Stuur dan een mailtje naar edwinrutten@edwinrutten.nl. Dan maken we een afspraak. Alle kinderen en andere volwassenen zijn op elk moment welkom.
Tzal mij benieuwen of er ‘een andere volwassene’ mailt. Schroom niet! Mijn parrot Milo is er ook.

Iedere mailer krijgt de intussen felbegeerde Klassieke Kinderzaken Oorkonde.

Nou dág!
Edwin Rutten (Klassieke Zaken 1-2022)

edwinrutten@edwinrutten.nl

PS. Hoe heet dat ventje met die duim in de dijk? 11de mailer stuur ik een dijk van een cd.
PPS. Contemplatief. Nadenkend, mediterend, een laagje dieper gaan in hoofd en hart.
PS. Alle 50 stukjes zijn na te lezen op www.edwinrutten.nl bij LEZEN.