Yiruma

Van de van oorsprong Zuid-Koreaanse componist en pianist Lee Ru-ma heeft waarschijnlijk geen mens ooit gehoord. Van zijn podium-alter-ego Yiruma des te meer mensen. Onder die naam is hij sinds het begin van de eenentwintigste eeuw goed voor wereldwijd volle concertzalen en enorme cd-verkopen. Zijn pianominiaturen – de lengte overstijgt zelden de vier minuten – worden gekarakteriseerd als ‘hedendaagse klassieke muziek’, maar termen als minimalisme, new age en filmmuziek dekken de lading beter. Yiruma is een equivalent van Ludovico Einaudi, dat is misschien wel de beste referentie. Stemmige werken, eenvoudige melodie, dito begeleiding en de aandachtspanne van een popsong. Het werkt. River flows in you, Kiss the rain en May be waren internationale hits. De Nederlandse pianist en specialist op het gebied van minimal music, Jeroen van Veen, kwam naar eigen zeggen met de muziek van Yiruma in aanraking tijdens een Saoedi-Arabische tournee en raakte direct verslingerd aan de eenvoud en zeggingskracht. Zijn speurtocht naar bladmuziek leverde 43 titels op en die worden inclusief de genoemde hits nu door hem vertolkt op deze dubbel-cd. Zo’n tweeëneenhalf uur sudderen op muziek die geen enkele luisterinspanning kost. ‘Je vergeet de tijd tijdens het luisteren’, bezweert Van Veen. En ja, hij heeft gelijk.

Paul Janssen (3-2015)

Jeroen van Veen: Missionaris van de minimal music

Al tijdens zijn studiejaren in Utrecht concentreerde pianist en componist Jeroen van Veen zich op minimal music. Hij maakte ruim vijftig cd's met muziek van 'voorloper' Erik Satie tot aan Simeon ten Holt, Steve Reich, Philip Glass, Ludovico Einaudi en George Crumb.

Voor sommige liefhebbers werkt minimal music als een joint, anderen ervaren het genre als meditatief en rustgevend. Maar er zijn ook mensen die deze cultmuziek uit de jaren zestig en zeventig, waarvan pianist Jeroen van Veen (1969) de onbetwiste woordvoerder is, saai vinden. Tot schrik van zijn leraren Alwin Bär en Håkon Austbø, die hem werken van Ravel en Messiaen hadden aangeraden, speelde Van Veen op zijn eindexamen aan het Utrechts Conservatorium het beruchte solostuk Piano Phase van Steve Reich, waarin twintig minuten lang heel kleine verschuivingen plaatsvinden. Sindsdien heeft de minimal music hem nooit meer losgelaten. Vaak samen met zijn vrouw, de pianiste Sandra van Veen, geeft hij overal in Europa en Amerika concerten met de focus op minimal music. En nog altijd kan hij er niet genoeg van krijgen. Hetzelfde geldt voor zijn fans, die in groten getale zijn cd’s en lp’s kopen en zich op Van Veens ligconcerten overgeven aan het mysterieuze notenspel met het verglijden en verschuiven van tijd en ruimte. Is zijn liefde voor minimal music een passie of een obsessie?

Van Veen: “Passie, ik hou enorm van minimal music, ook al speel en componeer ik ook andere muziek. Uiteindelijk gaat het op concerten altijd om het verhaal in de muziek. En minimal music vertelt meestal een ‘dun’ verhaal, een verhaal van gruwelijke eenvoud. Daar probeer ik als pianist dan kleur in aan te brengen, zodat het toch spannend wordt. Een uitgesproken verhaal met een warme klank die steeds weer anders oplicht en met allemaal kleine nuances in frasering en dynamiek. Sommige puristen vinden dat ik het soms te romantisch aanpak, maar voor mij is musiceren met een mooie ronde klank nog altijd net zo belangrijk als vroeger op het conservatorium. Het is bij minimal music net als wanneer je een verhaaltje van Jip en Janneke voorleest: het gaat pas echt leven als het goed verteld wordt.”

Als missionaris van de minimal music krijgt Van Veen bijna dagelijks nieuwe (post)minimalmusicstukken opgestuurd, waarvan hij er vele daadwerkelijk uitvoert. Ook in zijn eigen composities speelt het genre een toonaangevende rol. De beperking van de structuur ervaart Van Veen niet als een gevangenis, maar juist als een weg naar vrijheid: “Als componist vraag ik me vaak af hoe het zou zijn als ik maar drie akkoorden mag gebruiken. Loop ik dan vast? Nee, juist niet, want die formele beperking stimuleert mijn creativiteit en leidt me naar diepere lagen van mijzelf. Hersenonderzoek heeft uitgewezen dat consonante muziek de geest tot rust brengt, terwijl atonale muziek tot vluchtgedrag zou leiden. Omdat minimal music doorgaans gebaseerd is op consonante akkoorden, gaat er van deze muziek daadwerkelijk een meditatieve werking uit. Maar ik ben absoluut geen dogmaticus. Van mij mag er gerust een stukje Liszt door die zich almaar herhalende, polyritmische figuren van de minimal music heen fietsen!”

Wenneke Savenije (2-2015)