Rameau, J-Ph.

Het jaar van Rameau is voorbij, maar gelukkig is hier een dvd met twee kortere werken, die zang en dans combineren: Daphnis et Eglé en La Naissance d’Osiris. De twee horen eigenlijk niet bij elkaar, maar hebben enige overeenkomsten in rolbezetting en effecten. De productie in de rondte, met de uitvoerenden dicht bij het publiek, heeft op het scherm ongetwijfeld niet dezelfde impact als in de ruimte zelf: de camera zoomt in op de gezichten van de dansers en zangers, maar het echte gevoel van ‘er dichtbij zijn’ wordt maar ten dele bereikt. Sopraan Sophie Daneman, die de regie voert, neemt ons mee naar de pastorale wereld in vrijetijdsmodus en geeft de voorstelling een improvisatieachtig gevoel, waarbij ze spaarzaam is met rekwisieten en decor. Er is dus ruim plaats voor de spelers en ook voor hun enthousiasme en liefde voor deze muziek, hetgeen heel aanstekelijk werkt: de dansers en zangers vormen een duidelijke eenheid. De hele productie is een mengeling van kennis over de achttiende-eeuwse uitvoeringspraktijk en eigen dramatisch inzicht van Daneman en choreografe Françoise Denieau. De voor een groot deel nog jonge zangerscast is door William Christie met zorg gekozen. Voor het beeld van Rameau als theaterman is deze uitgave van enorm belang: een getuigenis van twee kortere balletopera’s in theatervorm.

Hein van Eekert (1-2015)

Alpha; nieuw licht en nieuwe kleur in de oude muziek

Het label Alpha hult zijn dvd's in grotendeels zwart karton, maar brengt nieuw licht en nieuwe kleur in de oude muziek door uitvoeringen waarin diverse disciplines samenkomen.

De grotendeels zwarte dvd-hoesjes en de sierlijke lettertypes zorgen voor herkenbaarheid aan de buitenkant, maar ook de schijfjes zelf hebben een eigen karakter. Het label Alpha wil zich verzetten tegen de standaardisering van de muziekregistratie: niet datgene doen wat iedereen al doet en de band benadrukken tussen de verschillende kunstdisciplines. Een combinatie, kort gezegd, van het een en het ander. Op de dvd Rameau, Maître à Danser bijvoorbeeld spelen Les Arts Florissants onder leiding van William Christie twee werken, Daphnis & Eglé en La Naissance d’Osiris, waarin zang en dans een gelijkwaardige rol spelen en, in een mise-en-scène van zangeres Sophie Daneman, ook krijgen. Het zijn bovendien stukken die je bijna nooit te horen en al helemaal niet te zien krijgt.

Jean-Baptiste Lully is een andere Franse componist die veel aandacht van het label krijgt: een uitvoering van Molières Le bourgeois gentilhomme was niet alleen bijzonder omdat de toneelmuziek van Lully compleet en op de juiste plaatsen in het stuk werd uitgevoerd, maar ook omdat de hele voorstelling op authentieke wijze gespeeld werd, met de toneelmiddelen en belichting uit Molières tijd. Hier dus een samenwerking tussen dans, gesproken en gezongen theater, met als bonus een sfeervolle impressie van hoe de komedie over de pompeuze monsieur Jourdain eruit zou kunnen hebben gezien bij zijn wereldpremière. Een jaar of wat na het uitbrengen van die dvd kwamen het orkest van die productie, Le Poème harmonique onder leiding van Vincent Dumestre, en regisseur Benjamin Lazar met een andere nieuwigheid: Lully’s eerste opera Cadmus et Hermione uit 1673, ook verlicht met kaarsen in plaats van lampen. Het was bovendien een werk waarvan een opname hoogst welkom was.

Een tweede interpretatie van Molières stuk is nu bij Alpha verschenen, van de hand van regisseur Denys Podalydès, met het Ensemble Baroque de Limoges onder leiding van Christophe Coin. Dat het stuk hier een andere richting uit zal gaan dan bij de vorige dvd-versie blijkt wellicht al uit het feit dat de kostuums ditmaal ontworpen zijn door Christian LaCroix. Le Poème Harmonique en Vincent Dumestre zijn terug met Purcells Dido & Aeneas. Dat lijkt op het eerste gezicht een beetje gewoontjes: daar zijn toch zeker voldoende opnamen van? Nu ja, wat de dvd betreft valt dat wel mee, of eigenlijk: tegen. En daar komt bij: ook hier vinden we een verbintenis tussen twee kunstdisciplines. Naast de operazangers vinden we op het toneel namelijk acrobaten die het luchtruim en de masten van Aeneas’ schip bevolken.

In de regie van Cécile Roussat en Julien Lubek beleven we de sfeer van de kustlijn. Koningin Dido neemt een bad tussen de golven en wordt vanaf de rotsen bespied door Aeneas. Hun liefde voor elkaar zorgt voor de fatale afloop van het verhaal, en niet zozeer de door librettist Nahum Tate aangevoerde heksen. Vivica Genaux is als Dido geen majestueuze en tragische vorstin, maar een gespannen en gekwelde vrouw, zowel vocaal als in dramatisch opzicht. Henk Neven en Ana Quintans geven haar sterk tegenspel als respectievelijk een Aeneas die meer te doen heeft dan in andere producties het geval is en een doortastende Belinda. Spannende belichting, kruipende zeedieren en zwevende meerminnen geven kleur en smaak aan deze bijzondere voorstelling.

Hein van Eekert (2-2015)

Voor meer informatie zie outhere-music.com.