Schumann, Robert

Hoe klinkt Schumann op authentieke instrumenten? Het Italiaanse pianotrio Voces Intimae nam de proef op de som, met fraai resultaat. “Het is prettig om te weten dat je op dezelfde stenen loopt als de oude meesters.”

Het Italiaanse pianotrio Voces Intimae wil de ambiance en het gevoel uit Schumanns tijd oproepen. De twee strijkers spelen diens trio’s opus 63 en 110 daarom op darmsnaren in plaats van staal. En de pianist koos een instrument uit de collectie van fortepianorestaurateur Edwin Beunk. Dat werd versleept naar de Lindensaal in Markkleeberg, iets ten zuiden van Leipzig: plaats van handeling voor de eerste opname van de heren bij het label Challenge Classics.
Het ensemble heeft zichzelf vernoemd naar het Strijkkwartet in d van Sibelius dat de bijnaam ‘Voces intimae’ draagt, oftewel intieme stemmen. Al spelend wil het trio de innerlijke emotie van muziek laten horen en aandacht geven aan de subtiele aspecten van het repertoire. Met het Schumannprogramma debuteerde het drietal afgelopen oktober in de Kleine Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw. Bij die gelegenheid presenteerden de musici ook hun nieuwe cd. De trio’s opus 63 en 110, die door Voces Intimae gedreven worden vertolkt én hier voor het eerst op authentiek  nstrumentarium zijn vastgelegd, vormen meesterwerken van de kamermuziek. Pianist Riccardo Cecchetti filosofeert in een filmpje op YouTube, speciaal opgenomen voor deze uitgave, dat de balans in Schumanns muziek voortvloeit uit de instrumenten die de componist tot zijn beschikking had. “Het is een uitdaging om een klank te vinden die zo dicht mogelijk komt bij wat Schumann in gedachten had.”
Waarom al die moeite doen en niet gewoon de hedendaagse middelen hanteren? Het trio kreeg de vraag vele malen. Natuurlijk, zegt violist Luigi De Filippi, we weten niet zeker of Schumann blij zou zijn geweest met onze uitvoering. En op moderne instrumenten kom je ook een een heel eind. Maar de violist het prettig om te weten “dat je op dezelfde stenen loopt als de oude meesters.”
Ook de opnametechnicus, Pjotr Furmanczyk, is enthousiast over de authentieke uitvoeringspraktijk. Hij noemt als voorbeeld een fragment uit het eerste deel van Schumanns Pianotrio in d, waarin de strijkers tegen de kam moeten spelen – sul ponticello  “Met dit oude instrumentarium krijg je een heel speciale kleur, totaal anders dan het effect dat je kunt bereiken met moderne instrumenten.” Edwin Beunk, die de musici het toetsinstrument verstrekte voor de opname, valt hem bij. Beunk vindt het nog steeds vreemd dat Bach, Schumann, Sjostakovitsj en Kagel veelvuldig op een moderne Steinway worden gespeeld. Daardoor krijgt alles dezelfde klank, vindt de restaurator. “Je gaat toch ook niet met een en dezelfde auto de Formule 1 rijden, boodschappen doen en piano’s vervoeren?”

Frederike Berntsen