Schumann, Robert & Clara

Drieëntwintig composities liet ze na – als echtgenote en moeder van acht kinderen geen sinecure. Clara’s Pianotrio in g-klein ontstond in 1846, na een cursus contrapunt bij manlief. De vruchten daarvan hoor je in de pittige doorwerking van de finale, een majestueus fugato. ‘Ik wilde gewoon niet geloven dat een vrouw in staat was zoiets doorwrochts te schrijven’, schreef Brahms erover – seksisme bestond toen niet. Joseph Joachim noemde dit fugato ‘onvrouwelijk’ – een wel heel curieuze associatie! Bij Voces Intimae heb je het gevoel dat uitgerekend deze polyfone passage het hoogtepunt van het gehele werk vormt. Al mogen het speelse Scherzo en het lyrische Andante er ook best zijn. Een verademing om dit werk eens professioneel uitgevoerd te horen en niet als een curiositeit van iemand ‘in de schaduw van’. Leuk idee, deze familie-cd. Zeker wanneer je bedenkt dat Schumann in zijn Pianotrio op. 80 ook verwijst naar zijn geliefde (via het lied Dein Bildnis wunderselig), waarmee je als luisteraar heel dicht in huize Schumann komt. De opname, vorig jaar gemaakt in de abdij van Marienmünster, is om door een ringetje te halen. Met name de zuivere, donkere celloklank mengt zich subliem met de Steinway – jawel, hier wordt gewoon op een moderne vleugel gespeeld.

Jos van der Zanden (4-2015)

INTERVIEW

Voces Intimae & de Schumanns
Riccardo Cecchetti, Luigi de Filippi en Sandro Meo vormen het Italiaanse trio Voces Intimae, dat in 2011 opzien baarde met een wonderschone Schumann-cd op ‘tijdeigen’ instrumenten. Het tweede deel van dit project is om meer dan één reden opmerkelijk.

In de eerste plaats is het niet alleen Robert Schumann die op de nieuwe cd van Voces Intimae de dienst uitmaakt. Van zijn vrouw, de getalenteerde pianiste-componiste Clara Schumann-Wieck, horen we het pianotrio uit 1846. Het is haar bekendste en misschien wel beste werk. “We vonden dat Clara er absoluut bij hoorde”, zegt pianist Riccardo Cecchetti. “Om te beginnen kan dit bijzonder fraaie werk op eigen benen staan. Het is bepaald geen afgeleide van Roberts muziek. Het contrasteert ermee door het unieke karakter, maar tegelijk maken we hun onderlinge verbondenheid duidelijk. Je hoort aan de muziek dat ze verschillend waren, maar ze stonden elkaar zeer na, dat willen we benadrukken.”

Een tweede bijzonderheid is het verbazende feit dat de Italianen deze werken nu eens níét op ‘period instruments’ hebben opgenomen. Dat deden ze wel op hun eerste Schumann-cd en ook met Schubert, Hummel en Gouvy. De moderne concertvleugel die Cecchetti bespeelt, levert een andere klank op, maar ook een andere balans met de beide strijkinstrumenten. Een spannende confrontatie: “We willen binnen ditzelfde Schumannproject laten horen dat het ook anders kan, dat die andere balans ook de wedijver tussen de drie instrumenten beïnvloedt.”

Ook een opmerkelijk feit: de cd kwam tot stand dankzij fundraising, een initiatief van het label Challenge Classics dat heel succesvol bleek. Al binnen korte tijd waren de benodigde euro’s bij elkaar en kon de cd worden opgenomen. Cecchetti: “Dat was heel mooi, maar nog veel belangrijker is dat zoveel mensen zich betrokken voelden bij dit project. Dankzij hun donaties, maar vooral door hun warme medeleven is de cd ook een beetje van hen. Ons geeft het een goed gevoel dat er zoveel mensen achter ons staan.”

Na de cd uit 2011 met Schumanns Eerste en Derde pianotrio is nu de beurt aan het Tweede, opus 80. “Een gecompliceerd werk, dat ook daardoor contrasteert met dat van Clara”, aldus Cecchetti. En Roberts Phantasiestücke opus 88 zitten wéér anders in elkaar. Geschreven voor piano, viool en cello vormen ze geen pianotrio in de formele zin van het woord. De strijkers hebben hier maar weinig zelfstandigs te doen, en in het derde deel (Duett) moet de viool helemaal zwijgen.

Welke verdere plannen heeft Voces Intimae na Schumann? “Beethoven!”, luidt Cecchetti’s onmiddellijke antwoord. “Ik geloof dat daarvoor nu de tijd rijp is.” Iets om naar uit te zien op dit hoge niveau, maar de belangstelling van het trio gaat ook uit naar muziek van de twintigste en eenentwintigste eeuw. “Op concerten spelen we die regelmatig, maar het zit er dik in dat we ook hedendaagse muziek op cd gaan zetten.”

Voces Intimae – intieme stemmen – de naam is heel passend gekozen. Of ze nu spelen op ‘tijdeigen’ of ‘eigentijdse’ instrumenten, de intieme klank is het handelsmerk van dit fantastische trio. Kamermuziek op zijn allerbest!

Gerard Scheltens (4-2015)