Mozart \ Schubert \ Stravinsky

Aangenaam Klassiek 2014
April 2014, de Philharmonie in Berlijn. Twee klavierreuzen zitten eindelijk weer gezamenlijk op het podium en brengen het publiek in extase met Stravinsky's 'Sacre', in de versie voor twee piano's. Als kind speelden Martha Argerich en Daniel Barenboim samen in hun geboorteplaats Buenos Aires. Toen vlogen de vonken er al vanaf en dat gebeurt nog steeds. Want dit legendarische concert, met verder werk van Mozart en Schubert, is van a tot z vastgelegd. Genieten op het puntje van de stoel.

CD Bespreking
Het kan verkeren. Martha Argerich en Daniel Barenboim hoorden elkaar als kind pianospelen bij de kamermuziekavonden in het huis van Ernesto Rosenthal in Buenos Aires, ze speelden samen verstoppertje en gingen vervolgens hun eigen magistrale weg. Pas in de jaren tachtig troffen zij elkaar weer op het podium en gaven ze hun eerste luid bejubelde recitals als pianoduo. Daar bleef het bij. Tot 19 april van dit jaar in de Philharmonie van Berlijn. Barenboim had Argerich uitgenodigd samen te spelen op de Festtage en vooral het voorgestelde programma deed de gemoederen behoorlijk verhit raken. Mozarts Sonate voor twee piano’s KV 448 en Schuberts Variationen über ein eigenes Thema D813 had het illustere duo al eerder gespeeld, maar Stravinsky’s Sacre in de versie voor piano vierhandig…? Argerich studeerde de partituur, die Barenboim ook als dirigent op zijn duimpje kent, speciaal voor de gelegenheid in en het resultaat is adembenemend. Niet alleen spatten de wederzijdse uitdaging en het dito speelplezier ervan af, ook is elke noot net als het samenspel van deze live-opname messcherp en buitengewoon boeiend. Mozart en Schubert zijn van dezelfde extreem hoge kwaliteit, en dat maakt de registratie van deze muzikale hereniging op voorhand al legendarisch. Deze cd maakt deel uit van de campagne Aangenaam Klassiek.

Paul Janssen (6-2014)

Klassieke Kinderzaken - Ballet
Balletmuziek is muziek waarop dansers en danseressen kunnen dansen en springen. Een oud Russisch boerenverhaal inspireerde de componist Igor Stravinsky voor Le sacre (het offer) du printemps (van de lente). Het verhaal gaat over een meisje dat danst tot ze dood neervalt. Daarna wordt ze geofferd aan de zonnegod, en de lente kan beginnen. In de muziekgeschiedenis betekende deze compositie letterlijk 'Een nieuwe lente, een nieuw geluid'.

De beroemde pianisten Martha Argerich en Daniel Barenboim speelden toen ze acht jaar waren samen verstoppertje ónder de piano, niet wetend dat zij ooit samen óp de piano de Sacre zouden uitvoeren. Vier handen dansend en springend over zwarte en witte toetsen.
Waar ik mij altijd op verheug: de opening van het stuk - wat een melodie - en daarna de brommende en ronkende ritmiek op 3'12". De fantasie slaat op hol!

Het stuk is door Stravinsky oorspronkelijk geschreven voor orkest; honderden handen dansend en springend over de instrumenten. De slagwerkers gaan op rolschaatsen een en weer, verschillende ritmes, snerpende tonen, geweld. Teer. Magistraal. Je fantasieknopje op je hoofd gaat vanzelf in standje geel, blauw, groen, rood en zwart. Hoe kun je zo'n werk voor groot orkest terugbrengen tot een stuk voor twee piano's? Dat valt niet mee als je de uitvoering met orkest kent.

Ik heb steeds een deeltje van vier-handen-piano-cd beluisterd en daarna hetzélfde deeltje, gespeeld door de Berliner Philharmoniker met dirigent Simon Rattle. In de klas doen! Ben benieuwd wat jullie vinden.
Er zijn mensen, die vinden de Sacre niet mooi of moeilijk. Dat geeft niet, maar ik vind dat je een beetje moeite moet doen om iets te leren kennen. Adviesje: elke dag een klein stukje luisteren. Dan went je oor eraan. Je wordt tenslotte ook niet wakker en dan kun je ineens fietsen of zwemmen.
_

Een balletverhaal is een verhaal waarin woorden en zinnen kunnen dansen en springen op de muziek, net als dansers. Een 'Woordenballet'. Voor Aangenaam Klassiek for Kids heb ik twee verhalen geschreven en verteld. Assepoester met muziek van Prokofjev en Het zwanenmeer met muziek van Tsjaikovski. Mijn bedoeling is dat je met behulp van het verhaal de muziek leert kennen en een keertje naar ballet gaat. Net als bij Der Ring van Wagner en bij de Mattheüs van Bach heb ik er zélf veel van geleerd. En niet alleen leren maar ook waarderen!

Ballet en jazz. De muziek van Tsjaikvoski voor het ballet De notenkraker inspireerde de jazzmusici Billy Strayhorn en Duke Ellington om er een swingende jazzversie van te maken. Fenomenaal gedaan en gespeeld door the Harmonie Ensemble uit New York. Dit zet je weer eens, danstechnisch, op een ander been. Laat weten of je wel eens naar ballet bent geweest of de Sacre hebt gezien of gehoord. Iedereen die mailt, krijgt de Klassieke Kinderzaken Oorkonde. En de zestiende mailer krijgt van mij een spitzen-cd toegestuurd (met of zonder handtekening, wat je wilt): edwinrutten@edwinrutten.nl.

Nou dag!
Edwin Rutten (5-2014)

PPS. Er is ook een bewerking voor vier piano's van de Sacre, met het Amsterdam Piano Quartet. Dan hoor je natuurlijk meer kleuren en geuren dan met twee piano's.
PS. Die bewerking voor vier piano's is van Maarten Bon, die voor twee piano's van Igor Zelve.