Diversen

Eigenlijk ben ik niet zo gek op kerstmuziek. Misschien omdat te veel traditionals op een te foute manier opgenomen zijn, misschien omdat er te veel belabberde popsongs zijn die een graantje van de kerstvreugde mee hebben willen pikken, ik weet het eigenlijk niet. Door de jaren heen zijn er slechts twee cd’s die - uiteraard naast Irving Berlins onverslaanbare White Christmas - de schifting duurzaam overleefd hebben: een cd met echte Engelse Christmas carols en een cd met onverstaanbaar prachtige barokke kerstmuziek uit Tsjechië. Toch zijn er ook dit jaar weer een paar cd’s die een krachtige aanval doen op deze kersthegemonie.

door Paul Janssen

De eerste cd die ook kerst 2007 nog mijn cd-lade zal bevolken heet gewoon Merry Christmas! en staat bovendien vol met Engels-, Duits-, Frans- en Nederlandstalige kerst-evergreens. De schoonheid zit in de uitvoeringen. Miranda van Kralingen zingt en het Matangi Kwartet begeleidt met prachtige arrangementen die al dat overbekende iets broos, iets breekbaars geven. (Challenge Classics CC 72163).

Ook mooi is de kerstmuziek van Vaughan Williams en zijn arrangementen van traditionals in het kerstspel The First Nowell, opgenomen door Richard Hickox en de City of London Sinfonia (Chandos CHAN 10385). Minder bekend misschien, maar de Vaughan Williams-touch is onmiskenbaar aanwezig.

Of het Weihnachts Konzert van de Regensburger Domspatzen (DG 477 6299) de volgende kerst haalt weet ik niet, maar ik zal de cd dit jaar ongetwijfeld een paar keer laten horen. Niet vanwege de vrij voor de hand liggende mix van kerstcomposities van Palestrina, Loewe, Hassler, Gruber (ja, Stille Nacht) en anderen. Ook niet vanwege de erg ontroerende jongensstemmen, maar vanwege de dirigent. Georg Ratzinger is niemand minder dan de broer van de huidige paus en dat voegt toch iets toe.

Curieus en perfect voor een melancholisch middagje is de cd met kerstwerk van Alexandre Guilmant, de negentiende-eeuwse Franse harmoniumvirtuoos (Editions Hortus 044). Kurt Lueders bespeelt het harmonium dat nog van Guilmant zelf is geweest en alleen al voor de klank van dit mijmerinstrument blijf ik even zitten. De kans dat deze cd mijn vaste kersthitlijst onder druk zet is klein, maar de zonnige, devote niets-aan-de-hand-muziek roept wel de sfeer op van nuffige salons en deftige huiselijkheid waarin het tijdelijk goed toeven is.

A New Joy, de cd van het Estonian Philharmonic Chamber Choir onder leiding van Paul Hillier (Harmonia Mundi HMU 807410) maakt wel weer een goede kans. De orthodoxe kerstcomposities uit Rusland, Estland en de Oekraïne zijn bijna alle in de eerste kwart van de twintigste eeuw geschreven. Muziek uit moeilijke tijden is het, muziek die ondanks de klinkende vreugde een beetje schrijnt. Het is net geen westerse vrolijkheid, al proberen de componisten het wel, en juist dat maakt deze muziek weer zo ontwapenend en zo geschikt voor serieuze kerstreflectie. Want dat is het probleem met veel foute kerstmuziek: het is te glad, te gepolijst, te gemaakt stralend. Bij deze Oost-Europese muziek schijnen de rafelranden van het leven door de kerstballen heen. Daarom mogen deze Oost-Europeanen voorlopig bivakkeren op de plank met favoriete kerstmuziek. Naast de carols, de Tsjechen en White Christmas, want Irving Berlin was tenslotte ook een Oost-Europeaan.