Mendelssohn / Bruch

COVERPORTRET

Lieveling van luisteraars en orkesten
Energiek en charismatisch: zo wordt Yannick Nézet-Séguin vaak beschreven. Hij is de lieveling van luisteraars en orkesten. Als een globetrotter lijkt hij zich overal thuis te voelen. Communicatief van teen tot kruin verovert hij de wereld met Mozart en Mendelssohn of met een selfie op sociale media.

Hij wordt wel ‘de twitterdirigent’ genoemd. Op zijn overvolle account met honderden foto’s afficheert hij zich als ‘globetrotter, houdt van tennis, katten en mensen, vader van het Rotterdams Phil, het Philadelphia Orchestra, het Orchestre Métropolitain Montréal, toekomstig vader van de Met’, gevolgd door een smiley. ‘Ik voel me als een kind in een snoepwinkel’, vertelde hij de pers toen zijn benoeming aan het vermaarde New Yorkse operahuis bekend werd. Op zijn 42ste heeft hij al meer onderscheidingen dan iemand van zijn postuur lijkt te kunnen dragen en een discografie om u tegen te zeggen.

Yannick Nézet-Séguin is geboren en getogen in het Canadese Montréal. Al op zijn tiende wist hij dat hij dirigent zou worden. Waarom? Achteraf heeft hij geen idee. De vooruitziende kinderblik bleek profetisch te zijn, want na een conservatoriumstudie en lessen van de toen al hoogbejaarde dirigent Carlo Maria Giulini werd hij op zijn 25ste chef van het Orchestre Métropolitain, het tweede orkest van Canada. In 2008 volgde Rotterdam, waar hij door de musici unaniem werd uitverkoren tot muzikaal leider, de jongste die het orkest ooit had gehad. Vandaar was het slechts een paar stappen naar het Philadelphia Orchestra, een van de ‘big five’ van de VS. En vanaf 2020 staat hij te boek als de chef van de Metropolitan Opera in New York. Rotterdam zal hem missen als hij daar aan het einde van het seizoen stopt, ook al zegt hij als eredirigent geregeld te zullen terugkeren.

Een van de geheimen van Yannicks succes is de band die hij met orkestleden weet te smeden. Hij zegt: ‘Ik ben als mens open en direct, en ik hoop dat dit doorklinkt in de manier waarop ik muziek maak.’ Met zijn communicatieve vaardigheden slaagt hij erin de musici voor zich te winnen. Een celliste van Zuid-Koreaanse afkomst herinnert zich dat hij haar adviezen gaf over haar houding: ‘Weet je, jij en ik, we zijn allebei klein. Dat moeten we zien te compenseren met onze houding.’ Een paar maanden geleden begroette hij het orkest van de Met in een twitter: ‘Morgen eerste orkestrepetitie voor Der fliegende Holländer… ongelooflijk opgewonden!’ Daarbij een foto van zijn kat Rafa, die ligt te snurken bij de opengeslagen partituur van Wagners drama.

De gretigheid waarmee hij engagementen aangaat, heeft wel een tol geëist. Nog niet zo lang geleden dirigeerde hij in één zomer zeven verschillende orkesten in 39 concerten in 25 steden op drie continenten. Een inzinking en een reeks afzeggingen waren het gevolg. Hij zei daarover in een interview: ‘Ja, ik liep tegen een muur op. Ik beschouw het als een signaal van mijn lichaam dat ik te ver was doorgegaan. In principe heb ik een ongewone hoeveelheid energie, ik kan altijd doorgaan. Dat is een kracht, maar het creëert ook weer een probleem, want ik voel niet goed aan wanneer ik moe ben.’ Nu lijkt hij door de ervaring wijzer geworden: ‘Mijn eerste levenshelft ging over het beklimmen van de ladder, serieus genomen worden en zo veel mogelijk orkesten zien te verleiden. Nu gaat het me alleen nog om de muziek.’

Zijn liefde voor de muziek weet hij niet alleen op de orkestleden over te dragen maar ook op de luisteraars. Geen wonder dat Deutsche Grammophon er als de kippen bij was om zijn hechte relatie met het Chamber Orchestra of Europe vast te leggen voor het nageslacht. De samenwerking leidde tot gedenkwaardige vertolkingen van Schumanns symfonieën en opera’s van Mozart. De ene na de andere cd getuigt ervan. Deze zomer is La clemenza di Tito opgenomen in Baden-Baden.

Pas verschenen: alle vijf de symfonieën van Mendelssohn, in februari 2016 live opgenomen in de nieuwe Philharmonie van Parijs. In de uitvoeringen gaan gevoel voor drama en lyrische bevlogenheid als vanzelf samen. Vanaf de bruisende opening van de Eerste symfonie leidt Nézet-Séguin de jonge musici met vaste maar niet dwingende hand. Als een ideale gids neemt hij de luisteraars mee op reis naar Schotland (nr. 3) en Italië (nr. 4). Hierbij zijn de recente edities van Christopher Hogwood gebruikt, zodat de Reformations-symfonie wordt gespeeld zonder de coupures die al kort na de eerste uitvoering waren aangebracht. Energiek en charismatisch: Yannick maakt zijn reputatie weer eens waar.

Eddie Vetter (4-2017)