Abrahamsen, Hans

COLUMN

Barbara beter dan Reinbert?
Wie had dat gedacht! Niet dirigent Reinbert de Leeuw, de gedoodverfde winnaar van een Grammy Award, maar sopraan Barbara Hannigan ging er met de buit vandoor. Het Asko|Schönberg Ensemble was er in december nog van overtuigd dat zijn oprichter zou worden bekroond voor dat – inderdaad – bijzondere project met werken van György Kurtág. De buitenwacht werd vast ‘gewaarschuwd’. Ik hoorde het zelfs in januari nog op de radio.

Onze modernemuziekspecialist stond iets bijzonders te wachten. Over die andere genomineerde uit onze contreien op dat moment geen woord. Op 28 januari viel in New York echter het beslissende woord: De Leeuw moest het in zijn categorie afleggen tegen een album met composities van de Amerikaanse Jennifer Higdon. En zoals wel vaker gebeurt in dit soort situaties: de outsider viel in de prijzen.

De National Academy for Recording Arts and Sciences had haar oog laten vallen op Barbara Hannigan en ensemble Ludwig in de categorie Best Classical Solo Vocal Albums. De cd plus dvd Crazy Girl Crazy (vernoemd naar en met die heerlijke muziek uit Gershwins musical, aangevuld met Sequenza III van Luciano Berio (een duivels moeilijk solostuk) plus de suite uit Alban Bergs opera Lulu) kreeg de meeste stemmen en hoogste waardering.

De leden van de Academy moet iets bijzonders zijn opgevallen: een virtuoze (coloratuur)sopraan die ook de kunst van het dirigeren verstaat. Naast de grote successen die Hannigan de laatste tijd heeft gehad met haar indringende vertolkingen van rollen als Lulu en Mélisande en in theatrale werken van Louis Andriessen (Writing to Vermeer) en George Benjamin (Written on Skin, binnenkort opnieuw in het Holland Festival). Barbara Hannigan is uitgegroeid tot een fenomeen.

Hoe anders was dat in 1996, toen de 25-jarige van origine Canadese studente aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag haar entrée maakte op het Internationaal Vocalisten Concours in Den Bosch. Ze bracht het weliswaar tot de finale maar viel uiteindelijk buiten de prijzen. De jury was streng. De Grote Prijs van de stad Den Bosch werd dat jaar niet toegekend. Ook voor andere, kleinere prijzen kwam Hannigan niet in aanmerking.

Na de finale stond ze niettemin stralend op het podium met uitsluitend een grote bos bloemen en het gebruikelijke Honoraire Diploma, bestemd voor alle finalisten, in haar handen. Trouw meldde dat ze tijdens haar optreden luidruchtig werd toegejuicht door het publiek. Het Brabants Dagblad maakte melding van een overtuigende coloratuursopraan. Ik kon op dat moment nog niet veel waardering opbrengen voor Hannigan en schreef in de Volkskrant dat ze maar een ordinair stemmetje had. O, wat een misser!

Hoewel: dat vond de jury kennelijk ook, anders hadden ze haar wel bedeeld met de een of andere prijs. De reden lijkt me duidelijk: ze presenteerde zich op dat moment op de verkeerde plek in het verkeerde repertoire. Daarom was ik nogal verbaasd toen ik onlangs op een site gelieerd aan het Vocalisten Concours over Hannigan las: ‘Following her IVC-victory, she established herself as one of the world’s leading interpreters of modern music.’ Deze conclusie is op zich juist, al heb ik daar indertijd in de zaal weinig van gemerkt.

Zo’n spontane victorie was alleen voorbehouden aan figuren als Elly Ameling, Ileana Cotrubas en Thomas Hampson, die in 1956, 1965 respectievelijk 1980 in Den Bosch meteen hoorbaar maakten dat ze al aan het begin van een wereldcarrière stonden. Dat was niet het geval bij Hannigan. Al zal ze in 1996 ongetwijfeld veel hebben gehad aan de reacties van het publiek. En niet te vergeten: aan de wijze adviezen van de juryleden achteraf.

De Grammy Award voor haar geraffineerd samengestelde en perfect uitgevoerde project Crazy Girl Crazy bevestigt nog eens dat we nu met een heel andere, veelzijdige en volgroeide Barbara Hannigan te maken hebben. Zoals ze een paar jaar geleden al ieders aandacht trok met een buitengewoon expressieve vertolking van de liedcyclus let me tell you van de Deense componist Hans Abrahamsen.

Zeven korte nummers op teksten van Paul Griffiths, waarvan het eerste op Hannigan zelf lijkt te slaan: “Let me tell you how it was. I know I can do this. I have the powers: I take them here. I have the right.” Gevolgd door: “My words may be poor but they will have to do. There was a time when I could not do this: I remember that time.” Bijna een autobiografisch portret, zowel van Griffiths en Abrahamsen als van Hannigan en Nelsons. De opmerkelijk fraai vormgegeven uitgave van Winter & Winter is de kortste en beste cd die ik in tijden heb gehoord. Ik zou zeggen: neem even de tijd voor dit slechts 32 minuten en 45 seconden durende muzikale wonder van schoonheid en verstilling.

Hans Heg (KZ 2-2018)