Pärt, Arvo

Sinds Arvo Pärt zich in de jaren zeventig tot de zogenaamde nieuwe spiritualiteit bekeerde, put hij veelvuldig inspiratie uit gregoriaans, Byzantijnse kerkmuziek en oude polyfonie. Zo greep hij voor zijn Kanon Pokajanen (1997) terug naar Oosters-orthodoxe gebedszang over penitentie, dood en verlossing. De noten van de ‘boetekanon’ zijn vintage Pärt. Met trage tempi, oneindig opgerekte bastonen, kerktoonladders en gewichtsloos meanderende melodieën weet de Estse componist een even onwereldse als tijdloze schoonheid op te roepen. Vorig jaar vatte het onvolprezen Cappella Amsterdam het plan op om Pärts monumentale koorwerk op te nemen bij harmonia mundi, het label waar het gezelschap eerder al bekroonde cd’s met muziek van Poulenc, Ligeti en Janácek uitbracht. Na een succesvolle crowdfundactie is de release dit najaar een feit. Over de uitvoering niets dan goeds. Imposant is de brede waaier aan kleuren die dirigent Daniel Reuss aan de kelen van zijn zangers ontlokt. Potige tuttipassages rijzen als kerkzuilen op uit het koor. In donker resonerende kwinten wanen de mannen zich Russische basso profondo’s, terwijl de sopranen in de hoogte stralen als een goudbestoft Maria-icoon. Feilloos uitgevoerd: de weidse crescendo’s en diminuendo’s die de bijna zestig minuten durende Kanon als klankgeworden kruisribben op spanning houden.

Joep Christenhusz (5-2016)

BALSEM VOOR DE ZIEL 
‘Cappella Amsterdam heeft iets groots verricht.’ Met deze  woorden sloeg het Leidsch Dagblad een paar jaar geleden  de spijker op zijn kop. De uitvoering van Kanon Pokajanen,  het werk dat Arvo Pärt in 1997 componeerde voor het  zevenhonderdvijftigjarig bestaan van de Dom in Keulen,  werd onder leiding van Daniel Reuss een feest van toewijding,  meditatie en concentratie. Ook de cd-opname van  deze Russisch-orthodoxe boeteteksten, waarin het menselijk  tekort centraal staat, werd een mijlpaal in de historie  van het koor. ‘Een betoverend prachtwerk’, kopte de  Volkskrant. En dat is het. Pärt zette de diepgelovige vraag  om vergiffenis in het Kerkslavisch en houdt ook verder de  Russisch-orthodoxe traditie aan. Rachmaninovs  beroemde Vespers komen nog het dichtste bij dit een klein  uur durende verstilde gebed dat ook voor niet-gelovigen  klinkt als balsem voor de ziel. Wie dit wonder van vocale  meditatie nog niet heeft, kan het nu met aanzienlijke  korting aanschaffen. 

(4-2018)