Tiersen

Wie Yann Tiersen zegt, zegt direct Amélie. De soundtrack van de film Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain met het door bijna iedere amateurpianist gespeelde La Valse d’Amélie of Comptine d’un autre été was in 2001 zijn grote doorbraak. Inmiddels is de Franse multi-instrumentalist een stuk verder en brengt hij nog altijd met regelmaat muziek uit. Zo verscheen in 2016 een soloplaat met louter pianowerken, Eusa, en in 2021 de cd Kerber waarbij de piano omgeven wordt met elektronische muziek en meer. Beide platen zijn portretten van het eiland Ouessant voor de kust van het Franse Bretagne, waar Tiersen al zo’n tien jaar woont. De pianomuziek die Tiersen naar aanleiding van deze cd’s uitbracht zijn een dankbare prooi voor Jeroen van Veen. Logisch, de muziek sluit vrij naadloos aan bij Van Veens belangstelling voor minimal music en voor de betere wegdroom- en suddermuziek. Eerder al bracht hij een dubbel-cd uit met de pianoversie van de soundtrack van Amélie en nu combineert hij op Island de stukken van Eusa en Kerber die piano solo helemaal tot hun recht komen. Wie Ouessant kent hoort de heuvels en uitgestrekte weilanden. Wie het eiland niet kent heeft aan deze muziek een mooie melodieuze soundtrack bij een imaginaire film.

Paul Janssen (Klassieke Zaken 1-2023)

INTERVIEW

Mee naar het eiland Ouessant
Jeroen van Veen is bijna synoniem geworden met zijn ligconcerten en Canto Ostinato van Simeon ten Holt, maar hij heeft veel meer pianistische pijlen op zijn boog. Onlangs bracht hij een album uit met muziek van Yann Tiersen: Island.

“Voordat ik met Simeon ten Holt in aanraking kwam, was ik al bezig met minimal music”, vertelt Jeroen van Veen. “Als kind was ik gefascineerd door de Sacre du Printemps van Stravinsky. Ik hield vooral van de rustige sacrale delen. Die probeerde ik na de spelen op de piano, omdat de partituur vrij kostbaar was. Later hoorde ik de versie voor piano vierhandig van Maarten Bon, waardoor ik de stemmen nog beter kon horen.”

Van jongs af aan had Van Veen een pianoduo met zijn broer Maarten. “We speelden het volledige repertoire voor twee piano’s en veel stukken voor piano vierhandig. Tijdens mijn studie aan het conservatorium in Utrecht bracht Ton Hartsuiker me in contact met John Adams, nadat hij me Philip Glass had horen spelen. Dat resulteerde in een optreden met orkest. Daarnaast speelde ik ook werken van Steve Reich en George Crumb, met geweldige slagwerkers van school. Op mijn eindexamen speelde ik ook een stuk van John Adams. Ik wilde me gaan me toeleggen op deze muziekstijl. Dat is dus wel gelukt. Nadat ik met Canto Ostinato begon en een tournee deed van zestig concerten werd er al snel gezegd dat ik een ‘Canto-pianist’ ben, maar dat is puur bekeken vanuit een Nederlandse bril. In de VS, bijvoorbeeld, is mijn eigen muziek populairder dan die van Ten Holt… Het is maar net welke bril je opzet. In Duitsland ben ik de Einaudi-man, en in het Oosten de Yiruma- vertolker.”

Van Veen gaat door voor een minimalist, maar zelf denkt hij hier wat genuanceerder over. “Minimalist is een aardige term, maar ik ken geen enkele onder deze stroming vallende componist die zichzelf zo wil noemen. Reich, Glass, Riley, Ten Holt… allemaal gebruiken ze het herhalingsprincipe, maar ze vinden dat minimalisme de lading niet dekt. Wel zijn ze allemaal met het fenomeen tijd bezig. Als componist voel ik mezelf ook niet echt een minimalist, alhoewel ik met die stijl veel affiniteit heb. Ik werk veel met herhaling en patronen opbouwen, van klein naar groot. Maar als pianist ben ik veel breder bezig dan alleen met minimalisme. Ik speel muziek van Nietzsche, Goerdjev, De Hartmann, Schubert, Gershwin, Corea en Rachmaninov. En onlangs speelde ik nog romantisch repertoire op een en twee vleugels in de serie Piano Nights in het Concertgebouw in Amsterdam, met Anna Fedorova.”

Van Veen, die dol is op kamermuziek, heeft samen met zijn vrouw Sandra een vast pianoduo. “Kamermuziek is geweldig, al tijdens mijn studie heb ik veel trio’s en duo’s gespeeld. Daar ben ik eigenlijk nooit mee gestopt. Het ontbreekt me helaas een beetje aan tijd, maar op het ogenblik speel ik weer veel met cellist Joachim Eijlander. Met hem en de schrijver Jan Brokken maak ik ook een mooi programma over Arvo Pärt. En Jan Brokken heeft te kennen gegeven om iets met mijn 24 Minimal Preludes te willen gaan doen. Kruisbestuiving! Regelmatig gebruik ik elektronica in mijn muziek, geluiden die eigenlijk niet zo makkelijk matchen met een klassiek instrument als de piano. Dat vind ik als componist toch een uitdaging. Het hele idee van mijn Minimal Preludes is ook het schrijven van muziek met een flinke beperking. Na de vierentwintig stuks die ik als serie heb geschreven ben ik doorgegaan, inmiddels is nummer 100 ook al af. En de lengte is niet altijd minimaal: van drie minuten tot een dik uur!”

Tiersen schreef de muziek voor Van Veens nieuwe album Island deels in coronatijd. Hij zat thuis, bouwde zijn huiskamer om tot studio en haalde de inspiratie van dichtbij, namelijk het eiland waarop hij sinds kort woont: Ouessant. Dit eiland aan de westkust van Frankrijk heeft bijzondere namen en ook het vogelrijk is er uniek. Dat heeft hij vertaald in muziek, waarin elektronica de hoofdrol speelt. “Op mijn album hoor je een piano-uittreksel van deze muziek. Qua kleuring vergelijk ik het weleens met Liszt; die bewerkte de symfonieën van Beethoven voor piano solo. Je mist de kleuren van het orkest maar krijgt de structuur helderder. Maar Tiersen is ook misschien wel dé componist die heeft laten zien hoe belangrijk filmmuziek kan zijn. Zijn carrière was zonder Amélie en de filmindustrie toch niet zo groot geweest. En dat geldt ook voor Glass en Einaudi.”

Wenneke Savenije (Klassieke Zaken 1-2023)