Ligeti, G.

György Ligeti schreef zijn Eerste strijkkwartet ‘Metamorphoses nocturnes’ voor de bureaula. In het Hongarije van begin jaren 1950 zou de uitvoering van een werk van de dissidente componist ondenkbaar zijn geweest. Zijn Tweede strijkkwartet uit 1968 ontstond onder gelukkiger omstandigheden. Terugblikkend vertelt hij daarover: ‘In de vijftien jaar die tussen beide kwartetten liggen, is de as van mijn leven en mijn denken als componist 180 graden gedraaid. In februari 1957 vestigde ik me in Keulen, leerde daar hoe ik kon werken met elektronische klanken en kwam ik in contact met de West-Europese collega’s van mijn generatie.’ Terwijl in het Eerste strijkkwartet één grondmotief steeds andere gedaanten aanneemt, als in een nieuwe versie van de beproefde variatievorm, klinken in het Tweede strijkkwartet de verworvenheden van de avant-garde door. Het zijn niet langer concrete thema’s of motieven die een transformatie ondergaan, maar gebaren en klankvelden die telkens anders worden ingekleurd. Het Ligeti-idioom zou je inmiddels bijna klassiek kunnen noemen en dat heeft zo z’n voordelen. Er is een rijke traditie ontstaan op het gebied van de interpretatie van zijn werk en het Artemis Quartet loopt voorop als het gaat om de gave en tegelijkertijd gepassioneerde weergave ervan. De nieuwe cd van het ensemble is een absolute aanrader.

Bela Luttmer