Borenstein, Nimrod

INTERVIEW

Nimrod Borenstein; schoonheid en perfectie
Hij werd in Tel Aviv geboren, groeide op in Parijs en woont in Londen. In Nederland kennen we hem nauwelijks, maar de Israëlische componist Nimrod Borenstein (1969) heeft zeventig opusnummers op zijn naam. Hoogste tijd voor een kennismaking.

Chandos brengt een cd uit met drie orkestwerken van Nimrod Borenstein, gespeeld door het Oxford Philharmonic Orchestra onder Vladimir Ashkenazy, die zich heeft ontpopt als een voorvechter van Borensteins muziek.

Zijn werk staat ver af van het gebruikelijke begrip ‘eigentijdse muziek’. Past het woord eclectisch? Postmodern? Zulke etiketten zeggen hem weinig. “Ik vind mijn muziek moeilijk te beschrijven”, aarzelt Borenstein, waarna hij enthousiast verdergaat met een beschrijving van zijn muziek. “Ik verwijs naar muziek uit alle tijden en windstreken. Ik ben geen revolutionair en gebruik alles wat de muziekgeschiedenis biedt, maar niet uit nostalgie naar het verleden. Tonaal, atonaal, dat zijn maar technieken die onbelangrijk zijn voor wat je eigenlijk wil zeggen. Bij het componeren vind ik het werken met contrasten essentieel. Mij gaat het om schoonheid en perfectie, ik wil iets nieuws maken, in mijn eigen persoonlijke stijl. Ik gebruik mijn volle intellect en werk heel methodisch, maar inspiratie en gevoel zijn onontbeerlijk. Verbeelding en vakmanschap gaan hand in hand.”

Borenstein begon al vroeg muziek te leren. “Toen ik als peuter een openluchtconcert hoorde bleef ik een uur lang stokstijf staan. Dat wilde ik ook!” De kleine Nimrod bedacht zijn eigen systeem: hij ontdekte dat je twaalftoonsreeksen kon maken. “Maar toen hoorde ik dat een zekere Arnold Schönberg me al voor was geweest,” lacht hij, “dus ik moest iets anders verzinnen.” Later ging hij viool studeren bij Itzhak Rashkovsky in Londen.

Zijn vioolervaring speelt een belangrijke rol bij het vioolconcert uit 2014. Hij schreef het voor Dmitry Sitkovetsky, maar op de Chandos-cd is Irmina Trynkos de soliste. “Met haar heb ik vaak gewerkt,” zegt Borenstein, “zij kent mijn muziek even goed als Ashkenazy.” ‘Multimelodisch’ noemt hij de meerstemmigheid die dit concert kenmerkt. Van de vier delen valt vooral het derde, een adagio, op door de ruimtelijke atmosfeer. “Het licht van het Finse landschap”, vindt de componist zelf.

In The Big Bang and Creation of the Universe toont Borenstein zich een meester in instrumentatie. Hij noemt het zijn ‘eerste echte symfonie’. De ‘oerknal’ uit zich in het eerste deel, maar in het vloeiende verdere verloop is de sfeer vooral sereen, zeker in het tweede deel, Peace, dat, zegt Borenstein,”vele diep menselijke gevoelens en verlangens wil oproepen.”

If you will it, it is no dream is een uitspraak van Theodor Herzl, de denker die aan de basis stond van de Joodse staat. Voor Borenstein betekent die titel nog veel meer: elk menselijk ideaal wordt werkelijkheid als de wil maar sterk genoeg is. Van die humane boodschap is het werk van deze interessante componist doordrenkt.

Gerard Scheltens (5-2017)