Piazzolla \ Ginastera \ Golijov

Klassieke Kinderzaken: De dirigent

Een dirigent vind ik net zo fascinerend als de mevrouw of de meneer midden in die mooie bos violen. De dirigent heeft veel in zijn hoofd: muziek, en aan zijn hoofd: oren en het orkest. De dirigent moet of wil een eigen stempel drukken op de klank van het orkest. Bij het repeteren geeft de dirigent aan welk tempo hij wil, een lange lijn (legato) of puntig (staccato), harder en zachter, waar hij meer hout, koper of strijkers wil horen. Een speler zette bij een repetitie te vroeg in en de Nederlandse dirigent zei: ‘U mag alleen een fout maken als ik het fout aangeef.’ Geestig. Een dirigent kan door middel van een verhaaltje vertellen hoe er gespeeld moet worden. Dirigent Valery Gergiev zei bij de repetitie van een bepaalde passage uit Stravinsky’s Le sacre du printemps: ‘Denkt u bij het spelen aan mooie vrouwen die met verwilderde haren op blote voeten over het strand rennen.’ Het klonk meteen anders. Ik wist niet wat ik hoorde. Maar o wee als een orkest geen zin heeft om te doen wat de dirigent wil. ‘Komt dat dan voor?’ ‘Jazeker.’ ‘Namen?’ ‘Nee.’ Je vader, moeder, opa, oma, juf of meester zijn de dirigenten van je opvoeding. Maar als jij niet wil, wat kunnen zij dan nog beginnen? Niks! Sommige dirigenten bewegen bij een concert heel weinig, en toch gebeurt er een boel in het orkest. Soms beweegt de dirigent (te) veel , en je vraagt je af of je hóórt wat je ziet. Ik speelde alle rollen in L’histoire du soldat van Stravinsky. Halverwege het stuk stond de dirigent diep gebogen met zijn armen de was op te hangen en piepte benauwd met rood hoofd: ‘Gaan jullie maar door, ik ben d’r uit.’ Dit stuk heb ik ook vaak gedaan zónder dirigent, en dat kan héél goed.

Met of zonder dirigent?
Candida Thompson speelt viool en dirigeert bij concerten van Amsterdam Sinfonietta met schouders, ogen, rug, adem, viool en strijkstok. Ik noem je de geweldige cd the argentinian album. Mariss Jansons neemt afscheid van het Koninkl ijk Concertgebouworkest (KCO). Hij werd in 2004 de chef-dirigent en hij dirigeerde toen Ein Heldenleben van Richard Strauss. Je Fantasieknopje maakt overuren bij het horen van deze twee cd’s. Neem ze maar mee naar school! Opa’s en oma’s! Draai de cd’s met de kleinkinderen (als jullie nog wat tijd hebben) en vertel verhalen.

Nou dág!
Edwin Rutten (2-2015)

edwinrutten@edwinrutten.nl
De 13de mailer stuur ik een cd’tje. Iedere mailer krijgt de Klassieke Kinderzaken Oorkonde.

PPS. Barbara Hannigan dirigeert en zingt! Dit is meesterlijk:
http://www.youtube.com/watch?v=sFFpzip-SZk

PS. De aanlooppoes dirigeert mij nu naar zijn/haar etensbakje. Uit Discretie weet ik nog steeds niet of het een hij of een zij is of (niks) daar tussenin heeft.

PPS. Ik ben geen recensent. Ik schrijf af en toe iets wat me opvalt. Wat je van een cd moet vinden, lees je elders in Klassieke Zaken.