Tokarev, Nikolai
2009-06-25 20:33:48
Nikolai Tokarev maakt zich op voor een wereldcarrièreDe Russische pianist Nikolai Tokarev verkent op zijn nieuwe cd de Franse muziek in zijn volle breedte. Hij begint bij het filigraan van Rameau en komt via de monumentale klanken van Francks Prélude, Variation et Fugue uit bij Gaspard de la nuit van Ravel.
door Jos van der Zanden
Is muzikaliteit genetisch overdraagbaar? Het kan bijna niet anders, als je naar de achtergrond van de jonge Russische pianist Nikolai Tokarev (1983) kijkt. Zijn vader is concertpianist, zijn moeder celliste. Muziek werd hem met de paplepel ingegeven, gelukkig op een pedagogisch verantwoorde wijze, zonder dwang. Daardoor gaf hij als wonderkind van vijf al concerten. Nu is Tokarev een twintiger en ligt een internationale carrière voor het grijpen. Sony doorzag dat al twee jaar geleden en gunde de jonge Rus een debuut-cd. Inmiddels hebben ze hem exclusief onder contract genomen en ligt de volgende cd klaar, het French Album. Met werken van Rameau, Debussy, Ravel en Franck toont Nikolai Tokarev zich allesbehalve eenkennig. Met dank aan zijn vele leraren kent zijn repertoire nauwelijks grenzen.
De eerste leraar was natuurlijk zijn vader. ‘Hij legde vroeger altijd een muntje op de rug van mijn hand,’ herinnert Nikolai zich, ‘en o wee als dat er tijdens het spelen afviel!’ Na zijn studie aan de Gnessin School in Moskou kwam hij als veelbelovend student op het Royal College of Music in Manchester, waar hij in 2006 afstudeerde.
Daarna volgde een postgraduate aan de Schumann Musikhochschule in Düsseldorf. Pedagogen van internationale faam ontfermden zich over hem, onder wie Barbara Szczepanska. Al vóór en tijdens zijn studie werd er aan alle kanten aan het genie Tokarev getrokken. Er waren tournees door Japan en Tokarev schreef diverse gerenommeerde concoursen op zijn naam, zoals dat in Bergen (Noorwegen) en Zürich (het Géza Anda Wettbewerb). Toentertijd werden vooral zijn technische brille en vingervlugheid bewonderd, maar sinds de eerste Sony-cd is er vooral een geestelijke groei te bespeuren: een ontwikkeling in zijn persoonlijke visie op de composities die hij speelt. Nikolai Tokarev neemt nu geen stuk meer onderhanden voordat hij er een originele kijk op heeft ontwikkeld, zodat elke voordracht zijn eigen signatuur heeft.
De nieuwe cd getuigt daarvan, de uitvoeringen dragen stuk voor stuk een persoonlijk stempel. Toch mag je Tokarev niet inlijven bij het kamp van de eigenzinnigen. Integendeel, zijn aanpak is er een van de ‘no nonsense’. Geen extremen omwille van een individuele signatuur bij Tokarev, geen gezocht pathos. Aan de Eerste Arabesque van Debussy hoor je meteen waar hij muzikaal staat: aan de zijde van de partituurgetrouwen. Tokarev interpreteert, maar draagt geen boodschap uit. Hij maakt muzikale keuzes, maar laat voldoende ruimte voor de fantasie van de luisteraar. Bij impressionisten als Debussy en Ravel is dat gewaagd, want bij een hoge mate van notengetrouwheid kan deze muziek doodslaan. Maar de afstandelijke, objectieve aanpak lijdt bij Tokarev steeds weer tot een geraffineerd en fascinerend lijnenspel dat geen moment verveelt. De fluisterzachte rimpelingen van het water in Ravels ‘Ondine’ en de eindeloze toonherhalingen in ‘Le Gibet’ voorziet Tokarev van spanningsbogen die je in andere uitvoeringen van Gaspard de la Nuit maar zelden hoort.
Met twee andere Franse werken gaat hij verder terug in de tijd. In een pianoversie van César Francks Prélude, variation et fugue tapt Tokarev uit een heel ander, robuuster vaatje en hij toont in de fuga aan dat hij contrapuntische lijnen kunstig uiteen weet te rafelen. Dat hij ook een meester is in het parelend en dartele spel bewijst hij in de Gavotte et six doubles van Rameau, waarin hij ondanks de vele minuscule versieringen een gewaagd hoog tempo hanteert.
Met deze cd plaveit Nikolai Tokarev duidelijk de weg naar grote internationale successen, daarover bestaat weinig twijfel. De drukke concertagenda op zijn website (www.nikolaitokarew.de) is daarvan het tastbare bewijs.
Rameau Debussy Ravel Franck
French Album
Nilokai Tokarev, piano
SONYBMG 88697 341452
