Salle, Lise de la
2007-03-28 11:32:29
Lise de la Salle, tiener met volwassen visieLise de la Salle is een van de grote pianobeloftes van deze tijd. The New York Times beschreef haar misschien het meest treffend: ‘Miss De la Salle is buitengewoon muzikaal, zij biedt diepzinnigheid én virtuositeit.’ Het zeldzame talent van de 18-jarige Française is te beluisteren op haar nieuwe, alweer vierde (!) cd-opname, een dubbel-cd met muziek van Mozart en Prokofjev, aangevuld met een DVD-documentaire over de pianiste.
door Doron Nagan
Je vraagt je af waar de tiener de muzikale wijsheid en diepe ontroering in haar spel vandaan haalt. Het antwoord ligt bij haar twee grote muzikale voorbeelden: Maria Callas en Elisabeth Schwarzkopf. De pianiste bewondert het vuur en de diepe expressie van de eerste, maar ook de helderheid en de controle van de tweede. ‘Tegenover Callas’ natuurlijke passie staat de beheersing en de perfecte balans van Schwarzkopf,’ zegt Lise de la Salle. ‘Schwarzkopf is een perfecte diamant, Callas een vulkaan.’ Het fenomenale spel van Lise de la Salle combineert gecontroleerde, heldere glans met vulkanisch vuur. Daarnaast bewondert zij een aantal meesters van haar eigen métier – van Rachmaninov, Horowitz en Lipatti tot Richter, Gould en Gulda. Angst te veel beïnvloed te worden door deze grootheden heeft ze niet: ‘Als ik een werk voor het eerst ga spelen, luister ik een paar weken naar helemaal niemand, zodat ik een eigen idee kan vormen van wat ik met het stuk wil. Daarna ga ik luisteren, want ik word nooit zodanig beïnvloed dat mijn visie op een compositie verandert. Hooguit zal er sprake zijn van een kleine aanpassing in interpretatie, maar dan gaat het echt om iets miniems. Dit luisteren naar anderen ervaar ik als zeer leerzaam.’
Voor haar nieuwe dubbel-cd koos zij voor twee componisten in wie zij tegelijkertijd verschillen en overeenkomsten ziet: ‘Natuurlijk is de tijd, de stijl en de muzikale taal van Mozart compleet anders dan die van Prokofjev, maar beide componisten schrijven helder en op een bepaalde manier eenvoudig. We weten dat Prokofjev een zwak had voor de klassieke periode, dus is het geen wonder dat hij overeenkomsten met Mozart vertoont. Zo bevat de muziek van beiden sterke contrasten. Binnen een paar maten kunnen ze van een lach in een traan overgaan. Kijk naar het slot van Don Giovanni – de sterfscène is dramatisch en diepzinnig, maar kort daarvoor is er nog humor. Bij Prokofjev is het net zo: eerst is hij heel krachtig, agressief en zelfs destructief, met veel staccato, gespeend van menselijkheid, zoals in de Toccata of bepaalde delen van Romeo en Julia. En dan is er ineens een wereld van harmonie, liefde, gevoel.’
Op 31 maart maakt Lise de la Salle haar debuut in de Pianoserie in de Kleine Zaal van het Concertgebouw die eerder haar collega’s Till Fellner, Simon Trpceski en Paul Lewis een podium bood. ‘Een grote eer,’ vindt De la Salle, waar ze ‘erg opgewonden’ over is. Optreden is voor haar een soort verslaving. Dat is al zo sinds haar eerste concert, op haar negende. Een echte verklaring kan ze niet geven, maar ‘het zal zeker met de energie tussen haar en het publiek te maken hebben’. De spanning voor een optreden ervaart ze als louter positief: ‘Een beetje adrenaline is gezond.’
Al even gezond is haar benadering van het bestaan. Ze ziet er scherp op toe dat ze niet meer dan 40 concerten per seizoen geeft. ‘Ik wil ook tijd hebben voor een normaal leven – voor de bioscoop, shoppen, een museum, mijn vriendje. Mijn muziek heeft al die gewone dingen nodig. Zonder een leven geen muziek.’
Wolfgang Amadeus Mozart, Serge Prokofjev
Werken voor Piano
Lise de la Salle, piano
Naive 2CD V 5080
