Ricercar Consort
2007-07-22 14:34:32
Ricercar Consort: Bach op zijn bestPhilippe Pierlot heeft op het label Mirare met zijn Ricercar Consort een nieuwe serie van drie Bachcantatates uit-gebracht. Twee daarvan zijn geschreven door een zeer jonge Bach die net van zijn voetreis naar Lübeck was teruggekeerd en Buxtehude nog vers in zijn oren had.
door Joke Dame
Het Ricercar Consort heeft in zijn bijna 30-jarige bestaan naam gemaakt als klein, fijnzinnig barokensemble dat mooie, verzorgde cd’s uitbrengt. Aanvankelijk gebeurde dat op het gelijknamige label Ricercar, tegenwoordig bij Mirare. Al eerder had het ensemble onder leiding van de Belgische gambist Philippe Pierlot vroege cantates van Johann Sebastian Bach opgenomen, waaronder de fraaie ‘Actus tragicus’. En ruim een jaar geleden verscheen opnieuw een Bach-cd, met ondermeer de Trauerode (BWV 198). Beide cd’s zijn zeer goed ontvangen in de pers en de laatste wist een flinke reeks onderscheidingen in de wacht te slepen. Ongetwijfeldzal ook Ricercars nieuwste Bach-cd Aus der Tieffen, met drie cantates, hoge ogen gooien. Aan de succesformule is namelijk niet gesleuteld. Enkelvoudige bezettingen in de zangstemmen en de instrumenten zorgen voor een doorzichtige klank en leggen Bachs stemmenweefsels in alle gedetailleerdheid open. De ook in ons land hoog opgelopen discussies over het twistpunt van de enkelvoudige bezetting of juist de meervoudige bij Bach zijn inmiddels wel verstomd of op zijn minst verzwakt. Iedereen vervolgt zijn heftig bepleite eigen weg, op basis van dezelfde historische bronnen, zodat we nu alleen nog luisteren naar het klinkende resultaat. In het geval van Ricercar betekent dat van de eerste tot de laatste noot genieten.
De titel van de cd ontleenden de makers aan de cantate ‘Aus der Tieffen ruffe ich Herr zu dir’ (BWV 131), naar alle waarschijnlijkheid Bachs allereerste cantate, die hij schreef in 1707 in Mühlhausen. Het was een opdracht van een bevriende dominee voor een boetedienst, mogelijk als spirituele reactie op een noodlottige brand in de stad. De andere zeer vroege cantate, ‘Christ lag in Todesbanden’ (BWV 4), schreef Bachin 1707 of 1708 voor de paasdienst. Tussen deze twee vroege cantates, die nog niet de karakteristieke opbouw en de grootschaligheid vertonen van de cantates uit Bachs latere jaren in Leipzig, klinkt de cantate ‘Himmelskönig sei Willkomen’ (BWV 182) voor psalmzondag, de eerste cantate die Bach uitvoerde in Weimar, in 1714.
Van de vier vocalisten maken de Britse sopraan Katherine Fuge, de Spaanse countertenor Carlos Mena en de Zwitserse bas Stephan McLeod al lange tijd deel uit van de vaste zangers van Ricercar. De Duitse tenor Hans Jörg Mammel is kortgeleden toegetreden tot het ensemble en gezamenlijk vormen ze een uitstekend zangerskwartet voor dit repertoire. De terughoudendheid van Katherine Fuge, mogelijk ook haar vocale ‘geaardheid’, legt een vanzelfsprekende nadruk op de lagere stemmen, die heel natuurlijk aandoet. En dan zijn ook nog de tempi zo mooi gekozen. Luister naar ‘Ich harre des Herrn’ uit BWV 131 (track 3), voel de weldadige cadans van het largo-deel, de lichte nadruk op het herhaalde ‘ich hoffe’; luister ook naar ‘Den Tod Niemand zwingen kunnt’ uit BWV 4 (track 16), dat ontroerende duet
van sopraan en alt. En geef het maar toe: dit is Bach op zijn best.
Johann Sebastian Bach
Aus der Tieffen
Katherine Fuge, Carlos Mena, Hans Jörg Mammel, Stephan MacLeod, Ricercar Consort o.l.v. Philippe Pierlot
Mirare Mir 057
http://www.ricercarconsort.com
