Perahia, Murray
2008-03-31 13:15:34
Perahia geeft Bach menselijk gezichtOp de concertpodia hebben we Murray Perahia de afgelopen tijd vaak moeten missen. De pianist kampt al jaren met ontstekingen aan zijn duim. Tussen alle medische perikelen door heeft hij nu een fenomenale cd opgenomen van de Partita’s van Bach.
door Frits de Haen
Johann Sebastian Bach blijft inspireren, ontroeren, boeien. Niet alleen door zijn muziek: een reconstructie van zijn hoofd haalde onlangs nog de pers. Opeens leek het gezicht dat ons zo bekend voorkomt van het portret uit 1746 aanmerkelijk grofbesnaarder te zijn geweest. Maar het gaat natuurlijk om dat kolossale oeuvre. Sinds Bachs dood is de muziekwereld zich blijven bezighouden met wat wel de meest geniale componist van de westerse klassieke muziek is genoemd - ook al moesten sommige werken wat langer op herontdekking wachten. Hans van Bülow noemde Bachs Wohltemperiertes Klavier het Oude Testament van elke pianist en ook een collega als Anton Bruckner bediende zich van zulke bijbelse beelden.
De pianist Murray Perahia had altijd al een naam hoog te houden als Bachvertolker. Ook toen het tij daarvoor minder gunstig was, door de revival van het klavecimbel: Bach zou alleen op klavecimbel of orgel mogen, en niet op piano. Perahia trok er zich – gelukkig – niets van aan en nam onder meer klavierconcerten van Bach op, de Goldberg-variaties, Engelse suites. Met succes, want de recensies waren juichend en er volgden tal van onderscheidingen: een Grammy Award, verscheidene Grammy nominaties, een Gramophone Award voor beste instrumentale opname en noteringen in de Top 10 Billboard Classical Chart.
En toen was er dat ongelukkige incident met zijn rechterduim: een op het oog onbeduidende snijwond werd een chronisch probleem. Hij moet daardoor jarenlang verstek laten gaan op de podia, keerde terug en raakte opnieuw geblesseerd. Ook het recent geplande recital in de serie Meesterpianisten in het Amsterdamse Concertgebouw moest worden geannuleerd. Je kunt je dan ook goed voorstellen dat Perahia zijn heil zocht in een nadere verdieping in Bach. Met gebruik van de analytische methodes van Heinrich Schenker, de ‘godfather’ van de muziekanalyse, beende Perahia Bachs werken tot op het bot uit. Tegelijkertijd bleef hij intensief met zijn instrument bezig, ondanks alle problemen, en hij gaf vorig jaar een aantal concerten met Bach-Partita’s.
En dan ligt er nu deze nieuwe cd. Uiteraard waren de verwachtingen hoog gespannen, temeer omdat de voorbereidende concerten zeer enthousiast werden gerecenseerd. De Chicago Tribune roemde Perahia toen als ‘een van de meest vooraanstaande Bach-exponenten op de moderne piano’ en prees met name de wijze waarop hij ‘het menselijke benadrukt achter de formeel rigide vormen van de gestileerde barokdansen van de Vierde partita’. En eerlijk is eerlijk: deze cd van Perahia is fenomenaal. ‘Menselijk’, zoals de recensent uit Chicago beweert? Zonder meer. Maar evenzo: bijzonder doorzichtig, helder te volgen in het lijnenspel, ‘analytisch’ in de goede zin van het woord. Wat dat betreft een bijzondere uitgave die imponeert in zijn speelgemak (en hoorbaar –plezier).
Het goede nieuws is dat Perahia zijn fenomenale pianistische carrière weer uitbouwt. Zijn afgezegde concert zal hij naar verwachting inhalen op 8 juni. En toch kruipt het bloed waar het niet gaan kan: ook theoretisch blijft hij actief, als analyticus maar binnenkort ook uitgever. Hans van Bülow, die in de eerste alinea werd aangehaald, zag in Bach zijn Oude Testament, in de Beethovensonates het Nieuwe. En laat Perahia daar nu ook mee begonnen zijn: hij bereidt voor de befaamde Henze Verlag een nieuwe volledige uitgave van Beethovens sonates in Urtext voor. Over Perahia is het laatste woord nog niet gezegd….
Johan Sebastian Bach
Partita’s 2, 3 & 4
Murray Perahia, piano
Sony Classical 88697 226952
