Martineau, Malcolm
2008-12-03 17:05:57
Briljante cd van Thomas Oliemans Thomas Oliemans’ ster is rijzende. De 31-jarige bariton heeft een nieuwe cd gemaakt, ‘Mirages’, met liederen van Fauré en Poulenc. Niemand minder dan Malcolm Martineau, internationaal befaamde grootheid op het gebied van de liedkunst, nam de pianopartij voor zijn rekening. door Stephen Westra Zonder dat ze het misschien in de gaten hebben, componeren uitvoerende musici óók. Ze verzinnen de noten dan wel niet, maar hebben er wel degelijk iets over te zeggen in welke volgorde die komen te staan. Musici componeren een programma: eerst dit stuk, dan dat, en we sluiten dáármee af. Vooral bij een vocaal recital zijn ze ware componisten. Het telt al snel zo’n 30 liederen en wat een vrijheid heb je dan al niet! Zo is de nieuwe cd van de 31-jarige Thomas Oliemans (Prix Bernac van de Académie Internationale de Musique) fraai gecomponeerd. Deze rijzende ster aan het baritonfirmament weet zich geflankeerd door de fenomenale liedbegeleider Malcolm Martineau. De cd wisselt twee grote Franse liedcomponisten, Fauré en Poulenc, met elkaar af. Het aardige is dat zij meerdere kanten hebben. Er is de jonge en er is de oude Fauré. Beiden zijn hier vertegenwoordigd. De jonge Fauré is nog wat aardser, weinig omfloerst, idiomatisch zondermeer een romanticus en niet eens zo ver van Brahms verwijderd. Oliemans en Martineau kozen uit dit vroege oeuvre ‘Poème d’un jour’. Maar ze vertolken ook de late Fauré, die van Mirages. Deze raakt je door zijn toegenomen mildheid en omnevelde harmonische vondsten. Misschien droeg het aan de mildheid bij dat Fauré, toen hij Mirages componeerde, aan het Meer van Genève verbleef. Je zou zweren dat het toen hoogzomer was. Lome reflecties in het water, droombeelden, alles even tijdloos als onder een zon die eeuwig op z’n hoogste punt staat. Oliemans zingt schitterend. Vloeiend, natuurlijk, en zeker niet te zoet. Bij Poulenc gaat het niet zozeer om vroeg of laat. De man bleef namelijk eeuwig puber: geiten en gek doen tot het laatst. Maar hij was ook gelovig, diepzinnig, op zoek naar méér en als hij dat gevonden had, straalde zijn muziek ervan. ‘Tel jour tel nuit’ is zo’n serieus, melancholiek werk. In de briljante Chansons villageoises is voornamelijk de uitgekiende malloot Poulenc aan het woord. De liederen, met hun lastige chromatiek, vragen het uiterste van een stem. De noten zitten gruwelijk dicht op elkaar. Probeer het dan nog maar eens dartel en speels te houden, wat bij Poulenc nu eenmaal altijd moet. Je vraagt je bij zulke bijna instrumentale passages af waarom zangers toch zo graag Poulenc zingen. Oliemans huppelt er vrolijk mee weg. Het pianistische weerwerk is fabuleus: tref maar eens binnen het verloop van enkele seconden cabaret uit de jaren twintig, knaldroog staccato en dan weer romige romantiek die minutenlange muziek lijkt te beloven maar zich dan uiteraard, kwajongen Poulenc eigen, schielijk terugtrekt. Hoogtepunt van de cd is Poulencs ‘Le mendicant’, het centrale lied uit Chansons villageoises, een dramatisch meesterwerkje dat met z’n tragische Moesorgski-imitaties laat horen dat het in oorlogstijd is ontstaan. Martineau plant de sierlijk-gruwelijke akkoorden uiterst precies, als klassieke zuilen. ‘Ik wil in dit lied een Verdi-bariton horen,’ instrueerde Poulenc ooit zijn zangers. Die woorden zijn aan Oliemans, die ook als operazanger carrière maakt, zeker besteed. Zoals gezegd: een mooi gecomponeerde cd. Zoals een goede compositie stuurt ook deze opname aan op een synthese. Die komt in het laatste lied, Faurés ‘Danseuse’. Eigenlijk is het Fauré én Poulenc. Gecomponeerd in 1919, lijkt het of de 74-jarige Fauré de weg bereidt voor zijn dan net 20-jarige collega, die juist naam begint te maken. Het lied is elegant, muziek als een briesje, voortdurend cirkelend om één doodsimpel, onvergetelijk, absoluut Poulenc-achtig motiefje. Zoals het bij een synthese hoort, mist het zijn werking niet. Gabriel Fauré, Francis Poulenc Mirages Mélodies Thomas Oliemans, Malcolm Martineau KTC 1366
