Levy, Yasmin
2007-11-16 18:16:57
Verloren gewaand juweeltje op cd: Yasmin LevyDe sefardische zangeres Yasmin Levy is een wereldburger pur sang. Ze kreeg haar liefde voor de romansas en de kantigas van de Ladinomuziek van huis uit mee. Haar nieuwe cd Sentir is geproduceerd door de bekende flamencospecialist Javier Limón en bevat onder andere een duet met de Griekse zangeres Eleni Vitali en een Spaanstalige uitvoering van ‘Hallelujah’ van de Canadese dichter-zanger Leonard Cohen.
Yasmin Levy werkt met muzikanten afkomstig uit Israël, Turkije, Spanje, Paraguay, Armenië, Griekenland en Iran. De global village is haar thuis en, als dochter van de Joodse diaspora, haar geschiedenis. Ze werd geboren in Jeruzalem, in 1975. Haar vader was Yitzhak Levy, onderzoeker en conservator van Ladinomuziek bij de Israëlische nationale radio. Hoewel hij van groot belang is geweest voor haar muzikale ontwikkeling, heeft Yasmin Levy hem nauwelijks gekend. Hij stierf toen zij een jaar oud was. De Turkse invloeden op haar eerste cd Romance & Jasmin verwijzen naar deze Yitzhak Levy, die in Turkije was geboren. Het was haar moeder Kochava, ook een zangeres, die Yasmin als kind in de keuken de romansas en kantigas van de Ladino leerde, de cultuur van de sefardische Joden die haar wortels heeft in het Spanje van de middeleeuwen. Een opmerkelijk verhaal uit die tijd vertelt hoe moeder en dochter, overeenkomstig de richtlijnen van het testament van Levy, diens verzameling banden en opnamen van Ladinoliederen vernietigden.
Zelf heeft de zangeres over deze actie tot op heden gemengde gevoelens. In Israël zorgen haar liederen geregeld voor aanvaringen met conservatieve muziekgroepen. Zij hebben kritiek op de Turkse opzet van haar band, het gebruik van flamencoritmes en de Spaanse taal. Levy wuift deze commentarenweg met de redenering dat de muziek oorspronkelijk uit Spanje afkomstig is en later, tijdens de diaspora, verder is ontwikkeld in landen als Griekenland en Turkije.
Op haar vierde cd Sentir draagt Yasmin Levy wederom haar passie uit voor de Ladino, maar mengt deze met hedendaagse folkinvloeden. De cd, waarop piano en doedoek belangrijke rollen spelen, is opgenomen in Madrid. Producer is de Spanjaard Javier Limón, in eigen land een bekende popgitarist die eerder met de fadozangeres Mariza werkte. Limón speelde een grote rol bij de totstandkoming van het album en droeg een deel van het materiaal aan.
Hij schreef tevens een nummer, het gevoelige ‘Nos llegó el fi nal’. Titels van traditionele Ladinoliederen op Sentir zijn ‘Londje de mi’, ‘Alfonsito’ en het religieuze ‘Yigdal’, een traditioneel gebed. Zelf schreef Yasmin Levy het vurige ‘El amor contigo’ en ‘Porque’. Dit laatste, sterk door flamenco gekleurde nummer zingt ze samen met de Griekse zangeres Eleni Vitali. Het is opgedragen aan alle kinderen van het Midden-Oosten die moeten opgroeien in een wereld van te veel haat, zoals ze zegt. Opvallend is ook haar uitvoering van Leonard Cohens ‘Hallelujah’, waarvoor de Canadese dichter-zanger zelf de Spaanse vertaling regelde.
Het meest aangrijpende nummer op Sentir is echter het traditionele ‘una pastora’. Blijkbaar was bij de eerder genoemde materiaalvernietiging niet alles verloren gegaan, want de man met wie de zangeres hier dit werkelijk prachtige lied zingt, is haar eigen vader Yitzhak Levy. Kan muziek meer bezieling hebben?
Door Cornell Evers
Sentir
Yasmin Levy
Adama 450010
