Koninklijke Filharmonie van Vlaanderen
2008-02-21 10:40:31
Polder-Beethoven van HerrewegheJazeker, een deel van het romantische orkestrepertoire komt beter tot zijn recht op historische instrumenten. Maar nee, dat geldt niet voor Beethoven. In ieder geval niet voor Beethovens symfonieën. Dirigent Philippe Herreweghe is er duidelijk over: geniaal in hun bondige orkestratie, ligt hun kracht toch niet primair in de klank op zich, stelt hij in het voorwoord bij zijn nieuwste Beethoven-cd met modern orkest.
door Marijke Schouten
Oude-muziekliefhebbers kennen Herreweghes Beethovenfascinatie die hij van start liet gaan met een opname van de Negende symfonie, met het beroemde koor ‘Ode an die Freude’ (Schiller), tegenwoordig ons Europese volkslied. Maar ook op moderne instrumenten komt de suprematie van Beethoven als symfonicus overtuigend over, is de huidige mening van deze in de koorpraktijk gewortelde dirigent, die op zijn artistieke odyssee door de muziekgeschiedenis steeds meer inzicht verwierf over de vocale sporen in het grote symfonische repertoire. Natuurlijk drukt hij nu zijn oude-muziekstempel ook stevig in het vlees van ‘zijn’ Koninklijke Filharmonie van Vlaanderen, het moderne orkest dat zich onder zijn inmiddels al bijna tienjarige leiding ontwikkelde tot een flexibel en stijlgevoelig ensemble voor (pre-)romantisch repertoire. Ook moderne musici kunnen hun vibrato onder controle krijgen, articuleren volgens historisch inzicht en een stijlbewuste ritmiek produceren. Voor de meest inhet oor springende instrumenten grijpt Herreweghe desondanks terug op historische voorbeelden: speciaal aangepaste natuurtrompetten brengen de juiste helderheid mee, barokpauken in moderne stemming leveren de gewenste vinnigheid. Zo komt een van de meest prominente oude-muziekdirigenten tot het meest verregaande compromis. Was hij een Nederlander, dan zouden we het polderen noemen.
Inmiddels ligt het in de bedoeling om de Beethovensymfonieën integraal bij PentaTone op cd te zetten met de Filharmonie, zoals het orkest in Vlaanderen kort maar krachtig wordt genoemd. Met de combinatie van de Vijfde en de Achtste symfonie op zijn nieuwe cd laat Herreweghe horen dat hij nog wel iets toe te voegen heeft aan de gangbare visies op Beethoven.
Tegen de viriele grandeur van de Vijfde, die kort na zijn historische première tot de Symfonie der Symfonieën werd gebombardeerd (door muziekcriticus E.T.A. Hoffmann) en als zodanig het glorieuze tijdperk van de instrumentale muziek als romantisch genre par excellence inluidde, zou de spitsvondige en opgewekte Achtste in dramatisch opzicht makkelijk wat bleekjes af kunnen steken. Zo niet bij Philippe Herreweghe. Het scherpe ritmische profiel, kenmerk van de oudemuziekensembles, verleent de Vijfde een zelden gehoorde nuchterheid. Terwijl de Achtste onder zijn handen plotseling meer diepgang en gewicht krijgt dan de meeste op humor en vrolijkheid koersende uitvoeringen, om het even of die nu in historisch of modern klankgewaad zijn gehuld. Het zet overbekend repertoire in een nieuw perspectief en maakt nieuwsgierig naar de nog komende opnamen.
Ludwig van Beethoven
Symfonieën 5 & 8
Koninklijke Filharmonie van Vlaanderen o.l.v. Philippe Herreweghe
PentaTone Classics SACD PTC 5186 316
