Katsjatrian, Sergej
2006-12-01 19:06:33
Sergej Katsjatrian heeft drama in de genenWanneer de violist Sergej Katsjatrian optreedt, gebeurt er iets. De jonge Armeen schudt zijn luisteraars door elkaar, treft ze recht in het hart. Daarover zijn de juryleden van het Koningin Elisabeth Concours, de journalisten van Gramophone en duizenden concertbezoekers het inmiddels eens. Na zijn opname van de Vioolconcerten van Sjostakovitsj en de concerten van Sibelius en Katsjaturian heeft hij nu, samen met zus Lusine, kamermuziekwerken van Sjostakovitsj en Cesar Franck op cd gezet.
door Jos van der Zanden
Zijn interpretatie ontwikkelde zich vanuit rust en stilte, als die van een oude meesterviolist die ver boven de materie staat en zich desondanks nog kan verwonderen over de schoonheid van Tsjaikovski’s melodieën.’ Dat schreef de Volkskrant in 2004 over de Armeense tiener Sergej Katsjatrian, na diens optreden in het Amsterdamse Concertgebouw. Toen al was duidelijk dat de jonge Armeniër het helemaal zou gaan maken. Sinds hij in 2005 het Koningin Elisabeth Concours in Brussel won, beleeft hij alles waarvan een musicus maar kan dromen: hij wordt bewonderd en bewierookt, verliefde meisjes wachten hem op bij zijn kleedkamer voor een handtekening of een zoen, er komen uitnodigingen van ‘s werelds grootste concertzalen en de meest gerenommeerde orkesten. Hij speelde al onder Gergjev, Haitink, Chailly, kortom: de wereld ligt aan zijn voeten.
Drieëntwintig is hij nu. Alles lijkt hem moeiteloos af te gaan. Wie de eerste tonen hoort die hij uit zijn viool tovert (een Stradivarius uit 1708 die hij in permanente bruikleen heeft van de Nippon Music Foundation) is meteen hopeloos aan hem overgeleverd. Een feilloze intonatie, een adembenemend pianissimo wanneer de partituur daarom vraagt, een mild en elektrificerend vibrato. Katsjatrian toerde in 2006 rond door Amerika met het Vioolconcert van Sibelius. Overal won hij de harten van de toehoorders, zowel met zijn spel als met zijn ontwapenende verschijning. Hij speelt met de ogen stijf gesloten, de meest innige concentratie en totale overgave. Wie het wil meebeleven: hij zette het Sibeliusconcert op cd bij het label Naïve, samen met dat van Katsjaturian. Gevraagd naar zijn favoriete componist noemt hij zonder aarzelen Sjostakovitsj. ‘Zo tragisch. Iemand zei me dat er een onbewuste samenhang is met de tragiek van mijn vaderland, met de massamoorden van 1915. Die zou in mijn genen zitten. Hoe dan ook, dramatiek ligt me na aan het hart.’ De Vioolconcerten in a-klein en cis-klein van Sjostakovitsj speelde Katsjatrian met het Orchestre National de France onder Kurt Masur. Ze werden eveneens door Naïve op cd gezet. Het Britse blad Gramophone gaf de opname de hoogste onderscheiding.
Maar daarbij blijft het niet. Katsjatrian is nog steeds helemaal in de ban van Sjostakovitsj. ‘Vorig jaar ontdekten mijn zus en ik zijn Vioolsonate. We studeerden het werk in korte tijd in en we hadden meteen het gevoel dat we het al jaren speelden.’ Inmiddels hebben broer Sergej en zus Lusine, pianiste, het expressieve stuk overal ter wereld uitgevoerd, tot in Carnegie Hall. Het tweetal treedt daarmee waardig in de voetsporen van David Oistrach en Svjatoslav Richter, die de sonate in 1969 in première brachten. Dat Katsjatrian dit niet erg toegankelijke stuk (ten dele twaalftoonsmuziek) zo is toegedaan, zegt veel over zijn natuurlijke affiniteit met een eigentijds idioom.
Sergej en Lusine Katsjatrian zetten de Vioolsonate kort geleden op cd. In de opname klinkt een typisch Oost-Europese exotiek door. Alles klinkt zeldzaam beschouwend, als een muzikale overpeinzing. Met name de finale, een intens Largo, gaat je door merg en been, zo innig, zo fragiel. Misschien heeft Katsjatrian gelijk en spelen genen hier een rol.
Sjostakovitsj/Franck
Vioolsonates
Sergej Katsjatrian, viool, Lusine Katsjatrian, piano
Naïve V5122
