Hewitt, Angela
2006-03-24 16:06:50
Angela Hewitt en de goede Bach-smaakWie de ‘Clavierwerke’ van Bach bekijkt, zal direct opmerken dat de componist karig is met zijn muzikale aanwijzingen. Tempo, frasering, alles moet door de muzikant zelf uitgezocht worden. De componist is letterlijk eeuwen verwijderd van bijvoorbeeld de romantici, die veel uitbundiger waren met hun speelaanwijzingen. De pianiste Angela Hewitt houdt zich al jaren bezig met de interpretatie van Bachs werken. Dit jaar beperkt ze zich tijdens haar tournees tot één standaardwerk, het Wohltemperierte Klavier, gespeeld op een moderne concertvleugel. Deze biedt mogelijkheden die Bach niet eens had kúnnen voorzien.
door Willem Veldhuizen
Bach vertrouwde optimistisch op de goede smaak van diegenen die zich aan zijn werken wilde wagen. Dat goede smaak geen simpele zaak is, bewijst de eerste, ruim twee uur durende dvd van een set waarop de Canadese pianiste Angela Hewitt minutieus en helder als glas ingaat op de muzikale problemen in Bachs ‘Clavierwerke’. Allereerst maakt ze duidelijk dat ze een interpretatie op de piano uitstekend verdraagt. Ze legt daarbij vooral de nadruk op de rijkdom van het toucher op een hedendaags instrument. Verschillende fugastemmen kunnen een eigen dynamiek krijgen; iets dat op een klavecimbel niet mogelijk is. Op een clavichord, een ander toetsinstrument dat Bach bespeeld moet hebben, kan dit overigens, op beperkte schaal, wél. Vervolgens wordt het ademend fraseren, het laten zingen van een toon en het gevarieerd articuleren aan de hand van voorbeelden vaardig en met grote liefde geïllustreerd.
Hewitt is zo thuis in het oeuvre van Bach dat ze er met een bijna achteloos gemak over vertelt. Ook andere subtiele en ingewikkelde problemen maakt ze inzichtelijk. Of het nu om opmaten, versieringen of het memoriseren van een gecompliceerde fuga gaat, overal is haar intellectuele brille zinnig en vol elan. Dat de goede Bach-smaak uiteindelijk een mengsel is van het grondig bestuderen van de historische uitvoeringspraktijk, van experimentierfreudige’ fantasie en een voortdurende concentratie op een heldere stemvoering is een overtuigende conclusie.
Toch klinkt in Hewitts woorden ook de uitspraak van Mahler door die zegt: ‘Het belangrijkste van de muziek staat niet in de noten.’ Het komt uiteindelijk ook aan op inspiratie, maar haar les kan dit mysterieuze proces zeker op gang helpen, niet alleen bij studenten en pianisten. Haar heldere betoog is uitstekend te volgen en zal ook de geïnteresseerde leek bewuster maken van de wereld áchter Bachs noten.
Dat goed doceren en musiceren uit hetzelfde brein afkomstig kunnen zijn bewijst de Canadese pianiste met de tweede dvd waarop zij Bachs Vierde partita, zijn ‘Italiaans concert’ en zijn ‘Chromatische fantasie en fuga’ speelt. Het sober vastgelegde recital doet alle recht aan het niveau van de interpretaties. Luister naar de briljant-sierlijke Aria en de adembenemend virtuoze Gigue uit de Partita waarin intellect en gloedvolle emoties samenkomen. Nergens leidt Hewitts exacte weten tot steriliteit. Haar spel blijft levendig en vol gepast eigenzinnige timing. En luister ook vooral naar de waar nodig orkestrale pianoklank! Dit is complete, moderne pianistiek in de beste betekenis van het woord. Met de uitvoering van de ‘Chromatische fantasie en fuga’ die vrij en romantisch geïmproviseerd lijkt, besluit Angela Hewitt haar recital.
Pianolegende Arthur Schnabel gaf er de voorkeur aan het Wohltemperierte Klavier en andere werken van Bach niet in de concertzaal te spelen. Hij vond deze muziek daarvoor te intiem. Een uitvoering zou neerkomen op de ontwijding van iets heiligs. Hoeveel respect deze delicate zienswijze ook afdwingt en hoe waar zij misschien ook is, wij kunnen ons gelukkig prijzen dat Angela Hewitt Bachs werken in het openbaar vertolkt, dat ze er over doceert en
dat ze ze op de zilveren schijf zet. Samen met haar onlangs verschenen Wohltemperierte Klavier is deze dubbel-dvd een ijkpunt in de Bach-interpretatie van dit moment.
Bach Performance on the Piano: een lezing en een recital
Angela Hewitt
Hyperion DVDA 68001
Bach The Well-Tempered Clavier 1 & 2
Angela Hewitt piano
Hyperion CDS 44291/ 4
