Gould, Glenn
2005-12-15 09:28:21
Glenn Gould, onovertroffen eigenzinnigGlenn Gould (1932 - 1982) was behalve een geniaal pianist de meest eigenzinnige artiest die de klassieke muziek destijds kende. Onlangs kwam de cd-box ’ e complete original jacket collection’ uit: 80 cd’s in de originele hoesontwerpen.
door Cornell Evers
Piano spelen was iets, zo betoogde Glenn Gould, wat iedereen in dertig minuten kon leren, mits de aspirant musicus bereid was hem, Gould, in een rustige ruimte een half uur van zijn of haar tijd en geest te lenen. ‘Meer is niet nodig, daar ben ik van overtuigd.’
Glenn Gould kwam op 25 september 1932 in Toronto ter wereld. De Noorse componist Edvard Grieg was een directe neef van zijn grootvader van moeders kant, zijn moeder zelf speelde piano en orgel en zijn vader, die van beroep bontwerker was, hanteerde bij tijd en wijle niet onverdienstelijk de viool. Zijn eerste, beroemde opname van Bachs ‘Goldberg-Variationen’ vond plaats op tien juni 1955 in de beroemde 30th Street Studio van Columbia Records in New York. Sommigen die erbij waren, herinnerden zich jaren later de allereerste sessie met de Canadese ‘angry young man’ in wat vroeger een Presbyteriaanse kerk was nog als de dag van gisteren. Het was die dag namelijk ontzettend warm. Het was zo’n dag waarop de inwoners van New York in groten getale de benauwdheid van de stad ontvluchtten. En als dat niet mogelijk was, zochten ze thuis verkoeling met de luiken dicht, koud bier en limonade onder handbereik. Die snikhete dag meldde de jonge pianist zich ietwat verlegen voor zijn eerste plaatopname. Hij had een winterjas aan over een tweed colbert en daaronder een trui, om zijn hals een wollen sjaal. De toon voor zijn excentrieke faam was in een keer gezet.
De verkoop van ‘Goldberg Variations’ brak alle records. Hij dwong in Amerika zelfs een nieuwe plaat van de populaire Louis Armstrong naar de tweede plaats. Het is dan ook een bijzondere opname, gespeeld door een pianist die zozeer zijn eigen persoonlijkheid en muzikale opvattingen in de muziek van Bach had gelegd (de oude meester had zowaar swing gekregen), dat critici spraken van de ‘Gouldberg Variations’.
Goulds carrière raakte in een stroomversnelling. Hij speelde in de Verenigde Staten en Europa en werd de eerste Canadees die optrad in de Sovjet Unie. Negen jaar duurde het circus. Toen was het voorbij. In 1964 kondigde Gould aan dat hij niet meer zou optreden. Volle zalen, een enthousiast publiek, lovende recensies, hij wilde er niets meer mee te maken hebben. De herhaling van concerten, meende hij, leidde tot conservatisme. Liever besteedde hij zijn tijd aan schrijven, radio maken en componeren. En aan werken in de studio, waar hij platen maakte, de een na de ander. Onlangs kwam ‘The original jacket collection’ uit, een box met alle muziek die de pianist bij Columbia Records heeft uitgebracht - 80 cd’s in de originele hoesontwerpen, monument en hommage tegelijkertijd. Glenn Gould bezat een ongeloofl ijke techniek. En een brede interesse. Hij speelde zo ongeveer alles: werken van zestiende-eeuwse componisten als William Byrd en Orlando Gibbons, concerten van Beethoven en liederen van Schönberg en Hindemith. En natuurlijk Bach. Zijn tegendraadse, soms zonderlinge gedrag en eigenzinnige benadering van muziek maakten hem niet bij iedereen populair. Maar hij was niet gek, zoals tegenstanders beweerden. Gould zocht alleen geen applaus. Hij vond dat een kunstenaar anonimiteit moest worden toegestaan. Gelukkig was hij in die opvattingen ook weer niet al te strikt.
Glenn Gould: The Complete Original Jacket Collection
Glenn Gould e.a.
Sony 88697130942
