Gens, Véronique
2006-07-15 08:54:48
Drie jaar geleden presenteerde de Franse sopraan Véronique Gens de cd Tragédiennes, een recital met droeve aria’s uit opera’s van Lully tot Gluck. Onlangs verscheen de vervolg-cd met de titel Tragédiennes 2, opnieuw een recital met tragische operaheldinnen, nu van Rameau en Gluck tot Berlioz.door Joke Dame
De telefoon gaat over in het Theater an der Wien in Wenen, waar sopraan Véronique Gens repeteert voor Don Giovanni. Nee, nee, zeker geen Donna Anna, die rol zal ze nooit zingen. ‘Ik mag haar niet, Donna Anna, ze is somber, stiekem en onoprecht.’ Maar ook Donna Elvira, die ze in de Weense productie wél zingt, en graag ook, is niet direct een lachebekje. Ze is bedrogen, maar nog steeds verliefd en past in de traditie van de donne abbandonate, de verlaten, gebroken vrouwen waarmee Véronique Gens haar beide Tragédiennes-cd’s heeft gevuld. Is de Franse sopraan zo’n treurwilgje? Staat het huilen haar nader dan het lachen?
‘Nee, zo ben ik helemaal niet’, zegt Véronique Gens en ze lacht hartelijk als om het bewijs te leveren. ‘Maar het repertoire van die tragische vrouwen past zo goed bij mijn stemkleur en mijn stemomvang: ik ben geen echte sopraan en ook geen echte mezzosopraan, maar iets daartussenin. En dit repertoire is perfect geschreven voor zo’n middenstem. In het echte leven ben ik helemaal niet zo zwaar op de hand; ik ben juist heel monter en eerder een clown.’ Mogen we dan als haar volgende cd misschien Comédiennes tegemoetzien? ‘Dat is wel een goed idee als contrast’, lacht de Française, ‘waarom niet? Maar weet je, ik word bijna altijd gevraagd voor de zware, droevige rollen. De arme, verlaten, woedende en treurende vrouwen. Ik word niet zo vaak benaderd om grappig te zijn op het podium. Dat past ook niet bij mijn uiterlijk. Ik ben lang en niet zo’n kwikzilverig type, althans zo zien mensen mij. Maar ze zitten er wel een beetje naast.’
Hoewel ze tegenwoordig in het latere repertoire tot en met de vroege twintigste eeuw glorieert en vrijwel geen Barok meer zingt, wordt de sopraan nog steeds als barokzangeres betiteld: ‘Ja, dat is zo’n sticker! Als die eenmaal op je voorhoofd is geplakt, krijg je hem er nooit meer af.’ Die verandering van repertoire was geen doelbewuste keuze, zegt Gens. ‘Mijn stem veranderde, werd zwaarder, en er is inmiddels een nieuwe generatie heel goede barokzangers opgestaan, dus werd ik voor dat repertoire niet meer zo vaak gevraagd.’ Mag je zeggen dat de hoogste noten er niet meer op zitten? Gens: ‘Ze hebben er nooit echt op gezeten. Ik moest voor die hoge noten vechten, ze waren helemaal niet vanzelfsprekend. Ik heb alles geprobeerd om ze te houden, omdat ooit iemand voor me besloten had dat ik een lichte sopraan was, maar dat ben ik eigenlijk nooit geweest. Al die herderinnetjes en engelachtige rollen, daar moest ik hard voor werken. Ik was altijd op mijn best in het middenregister. En nu ik ouder word, voel ik ook sterk dat mijn stem gedijt in het centrum.’
Het Franse repertoire, daar wil ze graag een lans voor breken. Die muziek wordt veel te weinig uitgevoerd. Niet-Franse zangers zijn bang voor de taal, en dat begrijpt ze: het is een moeilijke taal voor buitenlanders om te zingen. ‘Nou ja, het is misschien vreemd maar ik voel me een beetje als een strijder voor de goede zaak. Ik moet de Franse muziek zo goed als ik kan verdedigen want er is zo veel moois bij: er zijn prachtige liederen die je in je recitals en op cd’s kunt doen, maar niemand wil eraan. Het maakt me gek als een Franse zanger een recital geeft en dan geen enkel Frans lied laat horen. Terwijl we Debussy, Fauré, Reynaldo Hahn en Berlioz hebben. Maar niemand durft ze te doen en dat is echt jammer. Ik hoop zelf meer Berlioz te gaan zingen. Als ik de mensen voor Franse muziek zou kunnen interesseren, als ik zangers zou kunnen overhalen er meer tijd in te stoppen en het publiek om er meer naar te luisteren, dan zou iedereen wat ontdekken en zou ik heel gelukkig zijn. Maar dat is heel pretentieus van mij en ik realiseer me dat ik de wereld niet kan veranderen.’
Maar afgezien van het Franse repertoire, is Mozart nog steeds haar favoriet? Gens: ‘O ja, ik zing nog heel veel Mozart en ben blij dat ik er zo vaak voor word gevraagd, overal in de wereld en nu ook weer in Wenen. Er is niets zo mooi en niets zo goed voor de stem als Mozart. Zijn muziek is een soort barometer: ik merk of mijn stem gezond is door Mozart te zingen. Als je ergens op een probleem stuit met je stem, weet je dat je iets fout hebt gedaan, dat je terug moet naar je techniek, erover nadenken en het oplossen voor je weer verder kunt.’
En maakt het haar dan uit of ze met historische instrumenten zingt of niet? ‘O zeker. Mozart met een barokorkest maakt de klank zo totaal anders. Maar ook de sfeer, de manier waarop de musici spelen, de wijze waarop ze naar de zanger luisteren, de mate waarin de musici proberen te begrijpen wat er aan de hand is in het stuk, waar de zanger het over heeft, dat is volslagen anders bij een modern orkest.’
Op de cd speelt Les Talens Lyriques ook werk van Berlioz op oude instrumenten. Dat lijkt wat gek, geeft de sopraan toe, maar Christophe Rousset wilde het graag zo proberen. Nu is de aria van Cassandre uit Berlioz’ Les Troyens haar absolute favoriet op de cd omdat deze met het barokorkest zo helder en transparant klinkt. Dat geeft haar de ruimte om die rol ook te spélen. ‘Het is belangrijk om te zingen, natuurlijk, maar het is ook heel belangrijk om te spelen in de opera. Ik wil in een personage kruipen, haar helemaal begrijpen, daarom doe ik dit vak. Dat is moeilijk bij een recital, want dan spring je van het ene personage naar het andere. Maar er loopt wel een rode draad door al die beroemde figuren als Dido, Hermione en Medea: arme, verlaten vrouwen die treuren omdat hun geliefde hen heeft verlaten; ze houden nog van hem en willen hem tegelijkertijd iets aandoen. Het is hetzelfde verhaal voor al die rollen, met kleine verschillen.’
Is het ook de rode draad door haar eigen leven? ‘O non, non, non, helemáál niet. Nogmaals: ik zing en speel die personages, ik speel niet mijn eigen leven. Ik ben getrouwd, heb twee kinderen, een van negen en een van vijf, die nu hier bij me in Wenen zijn, want ze hebben vakantie. We hebben het heerlijk. Ja, ik ben een gelukkige vrouw!’
Tragédiennes 2
From Rameau to Berlioz
Véronique Gens (sopraan)
Les Talens Lyriques o.l.v. Christophe Rousset
Virgin Classics 50999 2165742 9
