Beekman, Marcel
2006-10-06 13:24:46
Zijn aandeel als Verteller in de hertaalde Mattheuspassie werd alom geprezen, reden voor Jan Rot om de tekstgevoelige tenor Marcel Beekman opnieuw in te zetten. Nu als vertolker van zijn ‘Zomerreis’, de Nederlandse versie van Schuberts liederencyclus ‘Die schöne Müllerin’.Toen ik de montage voor het eerst hoorde, was ik totaal verbaasd. Verbaasd en gelukkig dat het zo kleurrijk, afwisselend en aantrekkelijk is geworden. Dat de Nederlandse taal zó aantrekkelijk is.’ Praat met Marcel Beekman over ‘Zomerreis’, Jan Rots hertaling van Schuberts liederencyclus ‘Die schöne Müllerin’, en je hoort een bevlogen advocaat van het
zingen in het Nederlands. ‘Dat zou ik inderdaad graag willen zijn,’ zegt de tenor. ‘Ik vind het heerlijk om Nederlands te zingen en heb dat altijd graag gedaan. Samen met een aantal componisten heb ik een Nederlandstalige compositie geïnitieerd. Daar ligt duidelijk een taak voor me. Los van vertalingen wil ik ook graag mooie Nederlandse poëzie zingen op hedendaagse klanken.’
Beekman heeft ‘Zomerreis’ afgelopen zomer opgenomen met Ernst Munneke aan de piano. De cd kwam tot stand in nauwe samenwerking met de zelfbenoemde ‘meestervertaler’ Jan Rot. Een heel intense man, volgens Beekman. ‘In de studio zat hij niet meer dan een halve meter bij mij vandaan. Moet je je voorstellen dat je daar als zanger zit te werken! Je kunt echt niet gewoon je gang gaan. Hij wil er als dichter bij betrokken blijven. Zegt rustig: “Sorry, ik geloof geen reet van wat je zingt.” Of tegen Ernst Munneke: “Je speelt dit véél te snel.” Hij had voortdurend behoorlijk cru en rechtstreeks commentaar. Maar dat heeft het uiteindelijk wel gemaakt tot wat het is geworden: een ongelooflijk direct en frontaal hoorspel.’
Onder een vergrootglas Daarnaast is het nog geestig ook, want Rot legt de ironie in de oorspronkelijke gedichten van Wilhelm Müller maar wat graag onder een vergrootglas. Beekman: ‘Moest je lachen? Die lach associeer ik ook met de lichte gêne waarmee de Nederlander naar zijn eigen taal en cultuur kijkt. We zijn zo weinig trots op onze taal. Als handelsnatie zijn we een land van doorgang en we hebben ook een doorgangstaal. De ontwikkeling van het Duits naar het Engels via het Nederlands is gemakkelijk te herkennen. Ik vind het pijnlijk om te zien hoe lelijk jongeren de taal behandelen, hoe ze uitspraak en grammatica laten sloffen. Nederlanders nemen hun eigen taal niet serieus. Ik zou willen dat dit documentje op de een of andere manier op de middelbare school terecht komt. Zodat jongeren te maken kunnen krijgen met wat vertalen van Duits naar Nederlands eigenlijk is
en wat muzikaliteit is in taal.’
Aanvankelijk was Beekman niet zo gecharmeerd van Rots woordspelletje rond zijn achternaam in de hertaalde tekst: Wees mans genoeg! Beek, mans genoeg! Beekman: ‘Wat ík een leuke inval vind, is die wanneer het meisje – geen molenaarsdochter maar een moderne draaimolenmeid – ziet dat hij een liedbundel bij zich heeft, zo’n bekende groene Peters-editie.
Zij zegt dan: Leen me een keer dat groene boek, de voordeurkleur waar ik naar zoek! Ik vind dat groen te gek, herhaalt ze dan eindeloos. Maar hoe geef je als zanger dat groen vorm? Daar hebben we repetities lang over gediscussieerd. Die kleur zing ik daar bewust heel meisjesachtig, als een hees blond meisje. De verteller doe ik dan weer zangeriger. Zo’n dialoog vind je op veel meer plaatsen in deze cyclus. Toen ik hem in het Duits studeerde, maakte ik die scheiding tussen de verschillende personages niet zo sterk. Pas nu merk ik dat de Duitse tekst nooit helemáál bij je binnenkomt.
Joke Dame
