Ax, Emanuel
2010-02-08 17:29:10
Triple Ax in het Concertgebouw
De pianist Emanuel Ax komt op 24 februari en 7 en 10 maart in het Concertgebouw in Amsterdam met zijn eigen serie Triple Ax. Op het programma staan recitals met Yo-Yo Ma en Dawn Upshaw en een soloconcert. Niet omdat hij afgelopen jaar zestig werd, zoals hij zelf corrigeert, maar omdat het dit jaar het tweehonderdste geboortejaar is van Robert Schumann en Frédéric Chopin.
door Paul Janssen
‘Zowel Chopin als Schumann is een groot genie’, zegt Emanuel Ax. ‘Ik kan er nog altijd geen genoeg van krijgen. En dat geldt ook voor de luisteraars. Iets dat al bijna tweehonderd jaar zoveel enthousiasme losweekt, moet wel heel erg goed zijn.’ Ax is stellig over zijn programma’s met werken van de twee jubilarissen, gecombineerd met nieuwe hommages door Lieberson (voor Ax en Ma), Golijov (voor Ax en Upshaw) en Adams (voor Ax solo) die tijdens de concerten hun Nederlandse première zullen beleven. ‘Het is goed dat hedendaagse componisten reageren op het kostbaar erfgoed. Zo blijft de muziek levend en actueel.’ Manny, zoals hij liefkozend door familie, vrienden en bewonderaars genoemd wordt, lacht vrolijk. ‘Al zullen ze het zwaar krijgen naast grootheden als Chopin en Schumann.’ Dat Chopin zich voornamelijk met de piano bezighield, is voor Ax geen beperking van de grootsheid van de componist. ‘Chopin combineerde op een ongelooflijke wijze zijn begrip van de traditionele pianotechniek met nieuwe en volstrekt originele ideeën. Hij had een voorstellingsvermogen dat gelijk is aan het niveau van componisten als Mozart en Beethoven. Dat hij zichzelf beperkte, is een bewuste keus geweest. Alles wat hij schreef is gewoon perfect. Daar hoeft niets aan toegevoegd te worden.’ Schumann is voor Ax het grote voorbeeld van romantische buitensporigheid. ‘Hij was de grootste romanticus. Luister naar zijn werk, bijvoorbeeld naar het begin van de Fantasie op.17 die ik tijdens mijn soloconcert op 7 maart speel. Pure extase. Hij stort een wereld van emoties uit alsof hij de controle compleet kwijt is. Een puur romantische impuls.’ Nog altijd kan Ax zich verbazen over het werk van beide componisten. Soms heeft hij er zelfs een hard hoofd in ooit tot de kern te komen. ‘Begrijp me niet verkeerd, ik vind het nog steeds heerlijk om te studeren’, zegt hij opgewekt, ‘vooral op een goede dag. Op een mindere dag voel ik me heel klein, een echte student. En dan realiseer ik me weer hoe moeilijk pianospelen is. Je moet van alles tegelijk doen. Je bent dirigent en instrumentalist tegelijk. Bovendien moet je al die verschillende stemmen in de gaten houden.’ Toch lijkt dat moeiteloos te gaan. Ax’ handelsmerk is immers het enorme plezier dat hij uitstraalt op het podium. ‘Dat plezier is oprecht’, zegt hij direct. ‘Ik kan elke dag de mooiste werken spelen. Bovendien deel ik het podium vaak met vrienden. Er is niets fijner dan dat. Met Yo-Yo speel ik al veertig jaar samen en het lijkt wel of het elk jaar spannender wordt. Yo-Yo is voor mij van het niveau Schumann en Chopin. Hij blijft altijd interessant.’ Toch ziet hij deze keer vooral uit naar het concert met Dawn Upshaw op 10 maart. ‘Het wordt de eerste keer dat ik samen met Dawn een concert geef. Ik ben al een fan van haar sinds ik haar voor het eerst hoorde. Haar stem heeft iets magisch dat je raakt en nooit meer loslaat.’
Triple Ax Concertgebouw Amsterdam, Grote Zaal 24 februari Emanuel Ax (piano) en Yo-Yo Ma (cello). Werken van Chopin, Schumann en Lieberson 7 maart Serie Meesterpianisten - Emanuel Ax (piano). Werken van Chopin, Schumann en Adams 8 maart masterclass 10 maart Emanuel Ax (piano), Dawn Upshaw (sopraan). Werken van Chopin, Schumann en Golijov
Voor kaarten en meer informatie: www.concertgebouw.nl/emanuelax
