Radio Filharmonisch Orkest

2015-09-25 00:00:00

Het Radio Filharmonisch Orkest werd in 1945 opgericht door Albert van Raalte. Het orkest werd nadien geleid door achtereenvolgens Paul van Kempen, Bernard Haitink, Jean Fournet, Willem van Otterloo, Hans Vonk, Sergiu Comissiona, Edo de Waart en Jaap van Zweden. In het seizoen 2012-2013 is Markus Stenz aangetreden als chef-dirigent. De Amerikaanse dirigent James Gaffigan is vaste gastdirigent vanaf het seizoen 2011-12. Onlangs tekende hij bij tot einde seizoen 2017-2018.

Beroemde gastdirigenten
Het Radio Filharmonisch Orkest werkte samen met tal van befaamde gastdirigenten, onder wie Leopold Stokowski, Kirill Kondrasjin, Antal Doráti, Riccardo Muti, Kurt Masur, Mariss Jansons, Michael Tilson Thomas, Gennady Rozhdestvensky en Valery Gergiev. Het orkest speelde de (Nederlandse) premières van werken van onder anderen Messiaen, Berio, Boulez, Henze, Carter, Adams, Birtwistle, Adès, Janácek, Oestvolskaja, Verbey, De Raaff, Vriend en Rijnvos.

Bijzonder in het Nederlandse muziekleven
Het orkest staat in dienst van de Nederlandse Publieke Omroep en is prominent aanwezig in de omroepseries NTR ZaterdagMatinee en Het Zondagochtend Concert in het Amsterdamse Concertgebouw, alsook in De Vrijdag van Vredenburg te Utrecht. In het Nederlandse muziekleven onderscheidt het orkest zich door bijzonder geprogrammeerde symfonische concerten en heeft het zich bovendien opmerkelijk geprofileerd met diverse concertante opera-uitvoeringen. Eerste uitvoeringen in Nederland en wereldpremières zijn daarbij regelmatig aan de orde.

Opmerkelijk in het buitenland
Het Radio Filharmonisch Orkest treedt bij gelegenheid ook op in het buitenland. Olivier Messiaens meesterwerk La Transfiguration de Notre Seigneur Jésus Christ, uitgevoerd in Nederland in juni 2008 door Radio Filharmonisch Orkest en Groot Omroepkoor onder leiding van Reinbert de Leeuw, oogstte in september 2008 tijdens het Festival Musica in Straatsburg buitengewoon enthousiaste kritieken. Met Jaap van Zweden was het Radio Filharmonisch Orkest in oktober 2009 te gast op het Sun Festival in Singapore. In maart 2010 maakte het orkest concertreizen naar Groot-Brittannië, Duitsland en Oostenrijk. Aan het begin van het seizoen 2011-2012 maakten het Radio Filharmonisch Orkest en Jaap van Zweden hun succesvolle debuut op de BBC Proms.

Platen en cd’s
Het Radio Filharmonisch Orkest heeft een indrukwekkende plaat- en cd-catalogus opgebouwd. In de jaren ’70 maakte het orkest voor het label Decca een aantal legendarische grammofoonplaten met dirigenten als Leopold Stokowski en Antal Doráti. Onder leiding van Jean Fournet werd voor Denon een serie cd’s gerealiseerd met Frans repertoire. Opnamen van onder meer de complete symfonieën van Mahler onder leiding van Edo de Waart verschenen op cd, alsook een unieke Wagner-box en de complete orkestwerken van Rachmaninov. Cd’s met werken van hedendaagse componisten als Jonathan Harvey, Klas Torstensson en Jan van Vlijmen werden onderscheiden met prijzen en eervolle vermeldingen. Voor het label BIS wordt al enige jaren gewerkt aan een Sjostakovitsj-serie onder leiding van Mark Wigglesworth en voor Octavia, resp. Challenge Records International aan de opnamen van alle symfonieën van Bruckner onder leiding van Jaap van Zweden. Op het omroeplabel QuattroLive verschenen lovend ontvangen opnamen van onder meer Mahlers Das klagende Lied, The music makers van Edward Elgar, Memoria van Wolfgang Rihm en Wagners Lohengrin en Die Meistersinger von Nürnberg. In het seizoen 2010-2011 is de reeks Wagner-opera's aangevuld met een live-registratie van Parsifal, uitgebracht door Challenge Records.

Beschermheer Radio Filharmonisch Orkest
Op 19 juli 1954 leidde Bernard Haitink het Radio Filharmonisch Orkest voor het eerst tijdens een publiek concert. Van 1957 tot 1961 was hij chef-dirigent van dit orkest. Daarna vertrok hij naar het Koninklijk Concertgebouworkest, waar hij tot 1988 chef-dirigent was.

La Damnation de Faust
Na zijn chef-dirigentschap keerde Bernard Haitink nog meerdere keren terug bij het Radio Filharmonisch Orkest. In de jaren '70 dirigeerde hij de Vierde symfonie van Bruckner; in 1999 dirigeerde hij het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor tijdens een uitvoering van Berlioz’ La Damnation de Faust, van welk legendarische concert in 2011 een cd verscheen. In 2014 was hij te gast bij het Radio Filharmonisch Orkest met Mahlers Vierde symfonie.

Buitenlandse betrekkingen
Na het beëindigen van zijn chef-dirigentschap in Amsterdam leidde Haitink ruim 14 jaar de Royal Opera in Londen. Ook was hij Music Director van de Glyndebourne Festival Opera, chef-dirigent van het London Philharmonic Orchestra, de Staatskapelle Dresden en het Chicago Symphony Orchestra. Als gastdirigent werkt hij regelmatig met toonaangevende orkesten, waaronder de Wiener en Berliner Philharmoniker.

Onderscheidingen
In 1991 ontving Haitink de Erasmusprijs en in 1998 werd hij onderscheiden met de Eremedaille voor Kunst en Wetenschap in de Huisorde van Oranje. In 2002 kreeg hij van de Britse Koningin de titel Honorary Companion of Honour. In maart 2007 werd hem de Concertgebouwprijs toegekend. Hij is voorts conductor emeritus van het Boston Symphony Orchestra, Ehrenmitglied van de Berliner Philharmoniker en erelid van het Chamber Orchestra of Europe.

Op de bres tegen bezuinigingen
Na bekendmaking van de bezuinigingsmaatregelen van het kabinet Rutte 1 in het najaar van 2010 heeft Bernard Haitink sterk gepleit voor behoud van de ensembles van het voormalige Muziekcentrum van de Omroep en met name het Radio Filharmonisch Orkest. De hierdoor aangehaalde banden met de voormalige chef-dirigent van het orkest hebben geleid tot het aanbieden van het beschermheerschap. Op 20 december 2012 jongstleden verklaarde Haitink zich met genoegen bereid het beschermheerschap te aanvaarden.

http://www.radiofilharmonischorkest.nl/