Bernstein, Leonard

2017-03-31 00:00:00

Bernstein studeerde aan de Harvard-universiteit en aan het Curtis Institute of Music te Philadelphia. Hij werd voor het eerst bekend toen hij in 1943 bij een concert te New York als dirigent inviel voor de zieke Bruno Walter. Hij maakte in de jaren veertig diverse musicals, die succesvol draaiden op Broadway. In de jaren vijftig dirigeerde hij een keer zo goed als onvoorbereid aan La Scala te Milaan de Medea van Luigi Cherubini met Maria Callas in de hoofdrol. Jarenlang presenteerde hij op televisie een educatief programma over klassieke muziek.

Van 1958 tot 1969 was hij eerste dirigent en artistiek leider van de New York Philharmonic. Met dit orkest nam hij alle symfonieën van Gustav Mahler op. Bernsteins bevlogen interpretaties leidden tot hernieuwde belangstelling in de VS voor deze componist. Hij zorgde verder bijvoorbeeld voor eerste uitvoeringen van enkele symfonieën van Charles Ives. Na 1969 legde hij zich ook toe op componeren. Eén van zijn bekendste werken is de (ook verfilmde) musical West Side Story. Hij schreef ook de opera Candide. Bernstein dirigeerde regelmatig de Wiener Philharmoniker, het Koninklijk Concertgebouworkest en het Boston Symphony Orchestra. Met deze orkesten maakte hij ook live-opnamen van concerten.

Tot Bernsteins grootste wapenfeiten als dirigent behoort de wereldpremière van de Turangalîla-symfonie van Olivier Messiaen in 1949. Op 23 december 1989 (in de West-Berlijnse Philharmonie) en op 25 december 1989 (in het Oost-Berlijnse Schauspielhaus, nu: Konzerthaus) dirigeerde Leonard Bernstein de Negende Symfonie van Ludwig van Beethoven. Het tweede concert werd wereldwijd op televisie uitgezonden ter viering van de val van de Berlijnse muur, eerder dat jaar. Bernstein verving daarbij in Schillers tekst van het slotkoor Ode an die Freude het woord "Freude" (vreugde) door "Freiheit" (vrijheid).

In 1968 zorgde hij ervoor dat radiostations in de VS een toen zeer omstreden nummer uitzonden van de 14-jarige Janis Ian, getiteld Society's Child, over een verhouding van een blank meisje met een zwarte jongen. Radiostations waren huiverig om de plaat te laten horen, maar Bernsteins invloed zorgde voor de doorbraak.

Bernstein musiceerde meeslepend, met inzet van heel zijn wezen. Hij legde veel emoties in de muziek, volgens sommigen ook als er meer aanleiding was tot distantie. In zijn laatste jaren gaf hij de voorkeur aan live-opnamen met publiek boven studio-opnamen. Bernstein was vele jaren de icoon van de klassieke muziek in de VS. Als eerste Amerikaanse musicus werd hij geaccepteerd als volledig gelijkwaardig aan Europese topmusici. Hij bezat niet enkel de kwaliteiten van uitvoerend musicus en componist, overschreed ook grenzen tussen klassieke muziek en andere muziekgenres en wist als weinig anderen mensen enthousiast te maken voor muziek.

Leonard Bernstein overleed op 72-jarige leeftijd in New York.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Leonard_Bernstein